E-Devlet ve Nüfus Müdürlüğünden İsim Değişikliğine İmkan Sağlayan Hükümler
E-devlet ve nüfus müdürlükleri aracılığıyla isim değişikliği hizmeti, 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun Geçici 8. ve 11. maddesiyle yürürlüğe girmişti. Geçici 8. maddeyle 2017 yılından itibaren iki yıl boyunca vatandaşlara bu imkan tanınmış; 2019’da yürürlüğe giren geçici 11. maddeyleyse bu imkan üç yıl daha uzatılarak 24.12.2022’ye kadar müracaatlar alınmıştır. Geçici Madde 11’den sonra bu konuyla ilgili yürürlüğe giren başka bir madde bulunmamaktadır. İlgili madde tam olarak şu şekildedir:
| “Kişinin üç yıl içerisinde yerleşim yerinin bulunduğu nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurması kaydıyla; 21/6/1934 tarihli ve 2525 sayılı Soyadı Kanununun 3 üncü maddesine aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan, toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen ad ve soyadları, mahkeme kararı aranmaksızın, il veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir defaya mahsus olmak üzere değiştirilebilir. İl ve ilçe idare kurullarının vereceği karar kesindir. Soyadı değiştirilen erkek ise kendisi ile birlikte varsa karısının ve müracaat tarihinde ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilir. Soyadı değiştirilen kadın ise kendisi ile birlikte ergin olmayan evlilik dışı çocukları varsa onların da soyadları düzeltilir. Bu maddede belirlenen sürenin bir katına kadar uzatılmasında Cumhurbaşkanı yetkilidir.” |
2023 Yılında E-Devlet’ten veya Nüfus Müdürlüğünden İsim Değişikliği Yapılabilir Mi?
Güncel düzenlemelere göre e-devlet sistemi (ve nüfus müdürlüğü) aracılığıyla isim değişikliği yapmak artık 2023’den itibaren mümkün değildir. Zira yukarıda da açıkladığımız üzere Geçici Madde 11’den sonra yeni bir düzenleme yapılmamıştır. Sistem üzerinden başvuru yapmak isteyenlerin karşısında ise şu şekilde bir uyarı çıkmaktadır: “Kuruma ait sistemlerde yapılan planlı bakım çalışması dolayısıyla bu hizmet geçici olarak kullanıma kapatılmıştır.”
Elbette bu durum ileride değişebilir fakat en azından şimdilik isim değişikliği yapmak isteyenlerin dava açmaları gerektiğini söyleyebiliriz. Ancak isim değişikliğinde en çok kullanılan sebep olan “toplum içinde farklı isimle tanınma” sebebine dayananların her halükarda dava açması gerekecektir. Zira e-devlet üzerinden değişiklik yalnızca aşağıda açıkladığımız istisnai durumlarda kullanılabilmekteydi. Dava masraflarıyla ilgili ayrıntılı bilgi için ise İsim Değiştirme Davasında Mahkeme Masrafı ve Avukatlık Ücreti başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
E-Devlet’ten Değiştirilebilen İsimler Hangi Nitelikteydi?
Nüfus idareleri ve e-devlet aracılığıyla isim değişikliği toplum içinde farklı bir isimle tanınma, din değiştirme vb. sebeplerle mümkün değildi. Yani örneğin Ayşe olan ismin Fatma yapılması için dava açılması her zaman zorunluydu. Çünkü nüfusta “Ayşe” olarak görünmesine rağmen “Fatma” olarak tanındığını iddia eden kişinin bu iddiasının mahkeme tarafından araştırılması (kolluk incelemesi, tanık dinlemesi gibi) gerekmektedir. Sözünü ettiğimiz -artık yürürlükte olmayan- düzenlemeler ise yalnızca aşağıda sayılan nitelikteki ad ve soyadlar için uygulanabilmekteydi:
- Soyadı Kanununun 3 üncü maddesine aykırı soyadları (“Rütbe ve memuriyet, aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle umumi edeplere uygun olmıyan veya iğrenç ve gülünç olan soyadları kullanılamaz.“),
- Yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan ad ve soyadları,
- Genel ahlaka uygun olmayan ad ve soyadları,
- Toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen ad ve soyadları.
Artık bu nitelikteki ad ve soyadlarının değişimi için de mahkemeye başvuru ve kararın ilanı zorunlu hale gelmiştir.
