1. Finansal Kiralama ve Finansal Kiralama Sözleşmesinin Tanımı
Leasing olarak bilinen finansman yönteminin hukukumuzdaki uygulaması olan finansal kiralama sayesinde özellikle küçük ve orta büyüklükteki işletmeler ihtiyaç duydukları yatırım mallarını daha ucuza elde edebilmektedir. Bu nedenle uygulamasına çok sık rastlanmaktadır. FFFK, yani Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nda finansal kiralama ve sözleşmesi tanımı yapılmıştır. Buna göre;
Finansal Kiralama: Bir finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, FFFK veya ilgili mevzuatı uyarınca yetkilendirilen kiralayan tarafından finansman sağlamaya yönelik olarak bir malın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi; kiracıya kira süresi sonunda malın rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması; kiralama süresinin malın ekonomik ömrünün yüzde sekseninden daha büyük bir bölümünü kapsaması veya finansal kiralama sözleşmesine göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının malın rayiç bedelinin yüzde doksanından daha büyük bir değeri oluşturması hâllerinden herhangi birini sağlayan kiralama işlemini ifade etmektedir.
Finansal Kiralama Sözleşmesi: Kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği veya daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören sözleşmedir.
2. Finansal Kiralama Sözleşmesinin Özellikleri
- Kiraya veren taraf katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları ile leasing şirketleri olabilmektedir. Kiracı ise işletme sahibi gerçek veya tüzel kişi olacaktır.
- Finansal kiralama sözleşmesinin konusu yatırım mallarıdır. Bu mallar taşınır, taşınmaz mallar veya bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları olabilir. Örneğin bir marangoz dükkanı için makineler, bir restoran için kurye motorsikleti ve masalar ya da herhangi bir işletme için sağlanan işyeri yatırım malı sayılabilecektir. Leasing ile birlikte kiracıya, bu yatırım mallarını kullanma ve yararlanma hakkı verilmektedir.
- Kiralanan mallar doğrudan kiralayan tarafından sağlanabileceği gibi dolaylı olarak kiracının seçtiği üçüncü bir kişiden de sağlanabilir. Ya da ”sat ve geri kirala” yöntemi seçilmiş olabilir. Bu olasılıkta kiracı kendi malik olduğu malları satar ve geri kiralar. Malların maliki üç ihtimalde de kiraya veren olacaktır. Bu sayede kiracının icra veya iflas yoluyla takip edilmesi durumunda söz konusu mallar ayrık tutulmuş olur. Ayrıca belirtelim ki malın kiracının seçtiği üçüncü kişiden sağlanması durumunda ayıptan kiraya veren sorumlu olmayacaktır.
- Kiralama konusu malın sigorta ettirilmesi zorunludur. Malın kimin tarafından sigorta ettirileceği sözleşmede gösterilir. Sigorta primleri kiracı tarafından ödenir.
- Kiraya konu olan malların kayıtlı oldukları siciller varsa buralara şerh düşülecektir. Sicili olmayan mallar ise Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğinin tuttuğu sicile tesvil edilecektir. Bu sicillerdeki kayıtların varlığının bilinmediği ileri sürülerek mallar üzerinde ayni hak kazanımı yapılamaz.
- Kira bedeli hesaplanırken kiralama süresi, kiraya verenin malları satın alırken harcadığı miktar, faiz vb. etkenler hesaba katılacaktır.
- Finansal kiralamada kira süresi malın ekonomik ömrü tamamlanana veya tamamlanmasına yakın bir süreye kadar sürerken, faaliyet kiraları daha kısa süreli olmaktadır. Yani kısa süreliğine kararlaştırılmış kiralamalar faaliyet kirası sayılıp bunlar hakkında leasing hükümleri uygulanamayacaktır. Taraflar finansal kiralama sözleşmesinde, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını haiz olacağını kararlaştırabilir (FFFK m. 23/1).
- Sözleşme yazılı şekilde yapılmalıdır. Ancak kira süresinin sonunda kiralanmış olan taşınmaz kiracıya geçecekse resmi şekilde yapılması gerekecektir.
- Aksi kararlaştırılmadığı müddetçe kiracının ölümü, fiil ehliyetini kaybı veya iflası hallerinde sözleşme kendiliğinden sona erer.
Avukat Oğuzhan Yazıcı, 2017 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olduktan sonra stajını tamamlamış ve ruhsatını aldığından beri İstanbul Barosu'na bağlı olarak avukatlık yapmaktadır. Özel hukuk alanındaki yüksek lisansını da İstanbul Üniversitesinde tamamlamıştır. (ORCID ID: 0009-0005-8249-8432)
Kurumsal icra (para tahsili) işleri yapmamaktayız. Dolayısıyla lütfen kendisini adımızla tanıtıp çeşitli nedenlerle sizden para isteyenlere para göndermeyin. Sahte hesaplarla iletişime geçenlere karşılık dahi vermeyin.