İcra Takibi Açmadan Borç Tahsil Edilebilir Mi?
İcra takibi, zamanında ödenmeyen ve borçluyu zorlamadıkça ödenmeyeceği düşünülen borçların tahsili için tercih edilen ve kanunun düzenlediği yöntemdir. Cebren ödemeyi sağlayan tek yasal yol budur. Kimi zaman doğrudan icra takibi başlatılabileceği gibi kimi zaman öncesinde bir dava açılması gerekebilir. Örneğin uğradığı hakaret nedeniyle gururu incinen kişi manevi tazminatın belirlenmesi için icra takibi açmadan önce dava açar. Diğer yandan kira borcunu veya satın aldığı malın ücretini ödemeyen kişiye karşı dava açmadan doğrudan icra takibi başlatılması tercih edilebilmektedir.
İcra Takibi Nerede Başlatılır?
Takip, kural olarak borçlunun yerleşim yerinde başlatılır. Fakat HMK’deki yetki kuralları gereği başka yerdeki dairelerin yetkili olması da mümkündür. Örneğin sözleşmenin ifa edileceği yerin (yetkiye ilişkin aksini düzenleyen bir sözleşme maddesi olmadığı sürece), haksız fiillerde zarar görenin yerleşim yerinin de yetkili olması buna örnektir. Ayrıca belirtelim ki takip ilamlı ise yani bir mahkeme kararına dayanıyorsa her yer yetkilidir.
İcra Takibi Nasıl Başlatılır?
İcra takibi başlatmak için öncelikle takip talebi denilen bir dilekçe hazırlanmalıdır. İcra ve İflas Kanunu Yönetmeliği’nde yer alan örnek takip talebi aşağıdaki şekildedir:
Günümüzde avukatlar UYAP üzerinden takip talebi oluşturabilmektedir. UYAP Avukat sistemi aracılığıyla başlatılan takiplerde borçlunun TC numarası, vergi numarası gibi bilgiler girildiğinde gerçekten doğru kişiye takibin yönlendirilip yönlendirilmediği de anlaşılmaktadır. Ve hatta 2020 ortalarından sonra gelen güncellemelerle birlikte avukatlar takip kesinleştiğinde icra dairesine gitmeden borçlunun araçlarını, maaşlı çalıştığı yerleri, sahip olduğu gayrimenkulleri sorgulatabilir olmuştur.
Talep yapıldıktan sonra icra dairesi tarafından borçlu olduğu bildirilen kişiye bir icra emri çıkartılacaktır. İşte bu aşamadan sonra tarafların attığı adımlara göre farklı yollar izlenir. Örneğin takibe itiraz edilirse itirazın iptali veya itirazın kaldırılması davası açılabilir. Her ne kadar birbirine benzer isimlere sahip olsalar da iptal ve kaldırma davaları farklı durumlarda açılır. Dolayısıyla itirazın iptali istenmesi gerekirken itirazın kaldırılması istenmişse bu dava reddedilecektir. Görüldüğü üzere dava sadece takipten önce değil, sonrasında da söz konusu olabilmektedir.
Takip Talebinden Hemen Sonra Haciz Konulabilir Mi?
Dilekçeyi icra dairesine teslim etmek borçluyu ödemeye zorlamak için yeterli değildir. Öncelikle takibin kesinleşmesi gerekir. Bunun için de tebligatın usulüne uygun olması, itiraz edilmemesi gibi durumlar söz konusu olmalıdır ki itiraz edilmiş olsa bile -uzun bir dava sürecinden sonra- bu itiraz bertaraf edilebilir. Daha sonra bulunan malvarlığı değerlere haciz konulacaktır. Taşınır eşyalara ilişkin yapılan haczin muhafazalı olması zorunlu değildir. Dolayısıyla haczedilen bir bilgisayarın borçlunun elinden alınması zorunlu değildir. Aynı şekilde bir araba da haczedildiğinde illa ki yediemin otoparkına çekilmeli diye bir kural yoktur. Borçlu şahıs veya şirket bunları kullanmaya devam edebilir. Fakat satış işlemlerine başlamak için bunlar gerekebilir.
Borcu Kapatmak İçin Hangi Değerler Haczedilebilir?
Sıklıkla hacze konu olan malvarlığı değerlerine örnek olarak banka hesapları, maaş, gayrimenkul ve motorlu araçları örnek gösterebiliriz. Diğer taşınır eşyalara da haciz konulması mümkün olmakla beraber ev ve iş yeri bünyesinde bulunan taşınırlar mevzu haciz olunca sınırlamalara tabi olabilmektedirler.
Avukatlık Ücreti ve Diğer Masraflar Ne Kadar Tutmaktadır?
Disiplin sorumluluğuna gidilmemesi için bir avukatın alabileceği en düşük avukatlık ücreti AAÜT‘de belirlenen maktu ücretten az olmamak şartıyla (2021 yılı için icra takiplerinde maktu ücret 720 TL ve icra mahkemelerinde 1360 TL’dir.) takibe konulan miktarın %15’i oranındadır (Bu oran 40.000 TL’den sonrası için gittikçe azalmaktadır). Tarafların anlaşmasına göre bu miktar %25’e kadar çıkabilir. İlgilenenler şu sayfada yer alan tabloya göz atabilirler: Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi). Ücret dava ve icra takibi ayrı olarak alınmaktadır. Ayrıntılı bilgiler için anlaşma yapılması planlanan avukatla iletişime geçilmelidir.
Giderler de icraya konulan borcun miktarına ve haczedilen malların niteliğine göre değişecektir. Örnek vermek gerekirse haczedilen araç satılmak üzere yakalacaksa 1000 TL ek olarak yakalama ücret gerekebilir. Eğer sadece banka hesapları bulunmuşsa ilgili bankalara yazılacak müzekkereler sadece 20-50 TL civarında tutabilir. Elbette banka sayısına göre bu masraflar daha da artabilir. Bir diğer husus da ödeme/icra emrinin tebliğinin bir türlü usulüne uygun yapılamamasıdır. Zira bazı vatandaşların mernis adresi olmadığından çok sayıda tebliğ yapıldığı için masraflar artabilmekte ve daha kötüsü zaman kaybedilmektedir. Kimi durumlarda da TC kimlik numarası bilinmeyen borçlunun bilgilerinin temin edilmesi için zaman harcanıp daireye ödeme yapılır yapılır. Görüleceği üzere yapılacak masafların ne kadar tutacağını önceden bilmek güçtür.
