Organ Nakli Değerlendirme Etik Komisyonuna Başvuru
Böbrek, karaciğer ve kemik iliği gibi organlar, ölmüş bir kimseden uygun organ bulunamaması ve başka bir tedavi yolunun da olmaması durumunda canlı vericiler tarafından da bağışlanabilmektedir. Organ nakline ihtiyacı olanlara canlı verici olabilecekler şu şekildedir:
- En az iki yıldan beri evli olduğu eşi. Fakat organ ihtiyacı evlilikten sonra belli olmuşsa iki yıldır evli olma şartı aranmaz.
- Dördüncü dereceye kadar kan ve kayın hısımları. Organ naklinde dördüncü derece hısımlara kuzenler girmektedir.
Ayrıca nakil akraba veya eşten yapılacak olsa bile, alıcının kural olarak en az üç gün boyunca organ bekleme listesinde bulunması şartı vardır.
Yukarıda sayılan kişiler haricindeki kişilerden organ nakli yapılması için, hastane bünyesindeki organ nakli merkezi tarafından İl Organ Nakli Değerlendirme Etik Komisyonu’na uygunluk değerlendirmesi için başvuru yapılır. Ayrıca taraflar akraba olsa bile, alıcı veya vericiden birisinin Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında ikamet eden kişilerden olması durumunda da uygunluk alınmalıdır.
Etik komisyonu olağan toplantıları 15 günde bir yapılmaktadır. Kararlar oy çoğunluğuyla alınmakta olup, bir komisyonun başvuruyu esastan uygun görmemesi üzerine başka bir komisyona başvuru yapılamaz.
Etik Komisyonu, alıcı ve verici adayını veya üçüncü kişileri tek tek veya birlikte dinler ve görüşmeleri tutanak altına alır. Kararlar gerekçeli olarak verilir.
Etik Komisyonu Kararına Karşı İtiraz
Etik Komisyonu, organ nakli başvurusunu etik veya yasaya uygun bulmazsa, alıcı veya verici ya da bunların yasal temsilcileri tarafından bu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde İl Sağlık Müdürlüğüne kararın yeniden değerlendirilmesi için başvuru yapılmalıdır. Bu başvuru, takip eden ilk Etik Komisyonu toplantısında öncelikli olarak incelenir.
İkinci değerlendirmede de uygunluk verilmezse, alıcı veya verici ya da bunların yasal temsilcileri tarafından kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde İl Sağlık Müdürlüğü aracılığıyla Ulusal Organ Nakli Etik Kuruluna itiraz edilebilir. Kurul, başvuruları kural olarak dosya üzerinden incelemekle birlikte tarafları veya tanıklarını toplantıya da çağırabilir. Etik kurulu, komisyon kararını onaylayabilir, iptal edebilir veya yeni bir karar verebilir. İptal durumunda dosya komisyona iade edilir ve komisyon yeniden değerlendirme yapar. Kurul kararları gerekçeli olmasına rağmen başvurunun reddi halinde taraflara yapılacak tebligatta gerekçe bulunmaz.
Ulusal Organ Nakli Etik Kurulu Kararının İptali Davası
Komisyon ve kurul kararları idari işlem olduklarından idari yargı denetimine tabidir. Dolayısıyla kurul kararını tebliğ alan taraflar ya da yasal temsilcileri 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açabilecektir. İptal davası sırasında yürütmenin durdurulması talebinde de bulunulabilir. İdare mahkemesi somut olaya göre yürütmenin durdurulması talebini kabul edebileceği gibi reddedebilir de.
İdare mahkemesinin kararına karşı istinafa başvurulabilecektir. İstinaf mahkemesinde verilecek karar ise kesindir. Bu karara karşı temyize başvurulamamaktadır.
| “…Dava dosyasının incelenmesinden; böbrek nakli olmak isteyen davacı (alıcı) ….. ile diğer davacı (verici) …… tarafından yapılan nakil başvurusunun reddine ilişkin İl Sağlık Müdürlüğü Organ ve Doku Nakli Etik Komisyonu’nun 25.01.2017 tarihli kararının iptali istemiyle açılan ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun yukarıda açıklanan 46. maddesi kapsamında bulunmadığı anlaşılan uyuşmazlık hakkında, İdare Mahkemesince verilen ve istinaf incelemesi neticesinde de kesinleşen kararın temyizen incelenme olanağı bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; davalı tarafın temyiz isteminin incelenmeksizin reddine…” Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2018/2910 E., 2018/6225 K.; Benzer şekilde Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2022/930 E., 2022/1921 K. |
