Suç Eşyasının Satın Alınması Suçu ve Cezası

Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu, çalıntı eşyayı satın almak veya başkasına devretmek gibi eylemlerle işlenen suçtur. Kanunda bu suç için öngörülen yaptırım altı aydan üç yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezasıdır.

Genel Olarak Suç Eşyasının Satın Alınması veya Kabul Edilmesi

Malvarlığına karşı suçlar arasında sayılan bu suç, TCK m. 165’de düzenlenmiştir. İlgili hükme göre suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun cezası 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezasıdır.

Fıkra metni aynen şu şekildedir: “Bir suçun işlenmesiyle elde edilen eşyayı veya diğer malvarlığı değerini, bu suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.” (TCK m. 165). Görüldüğü üzere adli para cezası seçenek yaptırım olarak değil, hapis cezasının yanında uygulanmak üzere öngörülmüştür.

  • “…5237 sayılı TCK’nın 165/1. maddesinin hapis cezası yanında adli para cezası da öngördüğü gözetilmeden hapis cezası ile yetinilmesi, Bozmayı gerektirmiş…” Y. (Kapatılan)13. Ceza Dairesi 2013/16310 E. , 2013/14778 K.

Bu suç, çoğunlukla ikinci el telefon, motosiklet, bilgisayar, hurda, kablo gibi eşyaları alan kişileri karakol ve adliyelerde uğraştırmaktadır. Hatta söz konusu eşyayı gerçek sahibinden alan ilk kişinin kim olduğu bilinmiyorsa, bu malları satın alan kişilere kimi zaman daha ağır cezayı gerektiren hırsızlık ve yağma gibi suçlar da isnat edilmeye çalışılmaktadır. Elbette her somut olay kendi içinde değerlendirilecektir.

Suç eşyasının satın alınması suçu cezası

Suça Konu Eşyayı Elde Etmek İçin Suç İşlenmemiş Olması

Eşyayı elde etmek için suç işleyen kişinin daha sonra bu malı satması halinde 165. maddeden dolayı ceza verilmez. Yani kendi eliyle çaldığı telefonu bir başkasına satan kişi sadece hırsızlıktan ceza alır. Hırsızlığa karışmasa da telefonun çalıntı olduğunu bildiği halde bunu alan ve/veya devreden kişiyse 165. maddeden dolayı cezalandırılacaktır. Aşağıda yer alan örnek olayda sanık suç eşyası olduğunu bildiği motosikleti bir başkasına satmasına rağmen aynı zamanda çalan kişinin de kendisi olduğu kanaatine varıldığından sadece hırsızlıktan ceza almıştır:

  • “…Müştekiye ait suça konu motosikletin 03/08/2014 tarihinde anahtarı üzerine takılı halde çalındığı, 06/08/2014 tarihinde kolluğun devriye görevi sırasında sanıkta ele geçirildiği, sanığın 20.03.2015 tarihli yakalama üzerine alınan savunmasında; motosikleti yol üzerinde anahtarı üzerinde görünce binerek Bayındır’a geldiğini beyan ederken, 06.08.2014 tarihli kolluk ifadesinde; motosikleti 300 TL karşılığında … isimli şahıstan suç eşyası olduğunu bilerek satın aldığını, 22.07.2014 tarihinde başka bir şahsa ait motosikleti ise çalıştırmadan eliyle götürdüğünü, ancak çalıştıramayınca bırakıp gittiğini beyan ederek çelişkili savunmalar da bulunduğu, suça konu motosikleti açık kimlik bilgileri ve adresini veremediği … isimli kişiden satın aldığına ilişkin delil sunamadığı, suça konu motosikletin olay tarihinden 3 gün sonra ele geçirilmesi, aradan geçen sürenin azlığı hususları birlikte nazara alındığında, sanığın eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 141/1. maddesinde yazılı hırsızlık suçunu oluşturduğu gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması... Bozmayı gerektirmiş…” Yargıtay 6. Ceza Dairesi 2021/3978 E., 2021/19484 K.

Şüpheli ya da sanık suçu inkar etse de, verilen ifadenin hayatın olağan akışına aykırı olması daha ağır cezayı gerektiren bir suçtan dolayı cezalandırılmasına bile sebep olabilir. Dolayısıyla kolluk aşamasından itibaren bir avukat yardımından faydalanılması failin yararına olacaktır.

  • “…Katılan …’ın çalınan telefonunun sanık tarafından suç eşyası olduğunun bilinerek satın alındığı iddia edilen olayda, …’ın kollukta, “Alanya Belediyesinin … Mahallesinin arka tarafında bulunan plaja 13.06.2014 tarihinde gece 01:00 sıralarında yüzmeye gittiğini, denize girmeden önce suça konu cep telefonunu çantasına koyduğunu, çantasını sahile bıraktığını; ancak yüzüp geldikten sonra çantasının fermuarını açık bulduğunu ve telefonunun yerinde olmadığını tespit ettiğini” ifade ettiği, dosya içerisinde bulunan HTS sorgu raporuna göre telefonun olaydan 24 saat sonra ilk olarak, sanığa ait hat takılarak kullanılmaya başlandığı, sanığın aşamalarda “Alanya’ya terzi dükkanı açmak için gittiğini, daha önceden semtten tanıdığı açık kimlik bilgilerini bilmediği … isimli kişinin paraya ihtiyacı olduğunu, …’ın telefonunu satacağını söylediğini, ona yardımcı olmak için suça konu telefonu 100,00 TL’ye satın aldığını, telefonun hırsızlık malı olduğunu bilmediğini savunduğu” anlaşılmakla eylemin, hırsızlık suçunu oluşturduğu gözetilmeden, sanığın dosya içeriğiyle uyuşmayan ve hayatın olağan akışına uygun düşmeyen savunmalarına itibar edilmek suretiyle suçun hukuki nitelendirmesinde yanılgıya düşülerek aynı Kanun’un 165/1. maddesi uyarınca hüküm kurulması…Bozmayı gerektirmiş…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/16199 E., 2021/17161 K.

Sanığın Suç Eşyası Aldığının Bilincinde Olduğuna Dair Emareler

Üzerinde durulması gereken bir diğer husus ise TCK m. 165’in yalnızca kasten işlenebilen suçlardan olmasıdır. Yani bilmeden bu tip eşyaları alan ya da satan kişi cezalandırılmaz. Fakat sanık her ne kadar taksirle hareket ettiğini söylese de somut duruma göre değerlendirme yapılarak sanığın kastının bulunup bulunmadığı tespit edilmelidir.

Çalıntı telefon satın almanın cezası nedir?

Çalıntı olduğu bilinen bir telefonu satın almanın cezası 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezasıdır.

Çalıntı telefonu bilmeden satın almanın cezası var mıdır?

Telefonu satın alan kişi, bunun çalıntı olduğunu bilebilecek durumda değilse hatasından yararlanacaktır. Dolayısıyla bilmeden çalıntı telefon satın alana ceza verilmez.

Satın Alınan Eşyaların Çok Ucuz Olması

Satın alınan eşyaların çok düşük değerde olması da somut durumla birlikte değerlendirildiğinde, suç eşyasının satın alınması suçunun kastının varlığına emare olabilir.

  • “…Dosya kapsamına göre, 24.02.2016 tarihli tutanakta suça sürüklenen çocuklar İ… Ç… ve H… O…’ın, müştekinin evinden çaldığı tencere, tava seti, çaydanlık gibi müştekinin beyanına göre 350 TL, tespit tutanağına göre 175 TL değerindeki eşyaları 20 TL karşılığında sanığa sattıklarını beyan ettikleri, sanığın da suça sürüklenen çocukların ifadelerini doğrulayarak eşyaları kolluk birimine teslim ettiğinin anlaşılması karşısında, suça konu eşyaları piyasa değerinin altında satın alan sanığın, aldığı eşyaların suç eşyası olduğunu bilebilecek durumda olduğu ve bu şekilde üzerine atılı suçu işlediğinin sabit olmasına rağmen yasal ve yeterli olmayan gerekçeyle mahkumiyeti yerine yazılı şekilde beraatine karar verilmesi…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/15773 E., 2021/17307 K.
  • “…Sanığın aşamalardaki savunmalarında, bisikleti B..M… lakaplı birisinden 25.00 TL ye satın aldığını beyan etmesi, sanığın bisikleti çaldığına dair her hangi bir delilin bulunmaması ve 04.05.2010 tarihli Takdiri Kıymet Tutanağında bisikletin değerinin 100,00 TL olduğunun tespit edilmesi nazara alındığında, sanığın bisikleti değerinin altında bir fiyata satın alması nedeniyle suç eşyası olduğunu bilebilecek durumda olduğu gözetilerek, eyleminin 5237 sayılı TCK.nun 165.maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması suçunu oluşturduğu gözetilmeden…” Y. 2. Ceza Dairesi 2013/3332 E. , 2013/26302 K.

Eşyanın gerçek değere yakın bir değerde satın alınmış olması ise, suç eşyasının satın alınması suçunu işlemeye kastın bulunmadığına dair emare olabilir. Elbette bu husus tek başına yeterli olmayacaktır.

  • “…Muhammed’in televizyona ihtiyacı olduğunu söyleyerek suça konu televizyonu Nurettin’den 860 TL’ye satın aldığı, 26.03.2014 tarihli Takdir-i Kıymet ve Teslim Tutanağı’nda suça konu televizyonun 1.000 TL’ye alınır satılır şeklinde belirtildiğinin anlaşılması karşısında, sanık Muhammed’in televizyonu değerine yakın bir fiyata satın aldığı, sanıkların televizyonun suç eşyası olduğunu bilemeyecek durumda olmaları sebebiyle atılı suçtan beraatleri yerine…” Y. 13. Ceza Dairesi 2016/15143 E. , 2018/4994 K.
  • “…somut olaya bakıldığında, sanığın kovuşturma evresinde alınan ifadesinde arama neticesinde evinde ele geçirilen televizyonu 700 TL’ye satın aldığını, kolluk görevlilerince düzenlenen 06.12.2012 tarihli değer tespit ve teslim tutanağına göre suça konu televizyonun değerinin 600 TL değerinde olduğunun belirtildiğinin anlaşılması karşısında sanığın, suça konu televizyonu suç eşyası olduğunu bilerek aldığına dair delillerin neler olduğu karar yerinde denetime olanak sağlayacak şekilde açıklanıp tartışılmadan yazılı şekilde hükümlülüğüne karar verilmesi…” Y. 2. Ceza Dairesi 2016/8484 E. , 2016/13070 K.

Suç Eşyasını Satan Kişinin Tanınmaması

Tanınmayan kişiden alışveriş yapılması, suç eşyasını satın alma suçunun kastına emare olarak kabul edilebilmektedir. Bu hususun suça emare olarak kabul edilmesi için, gerçek değerle satın alma ücreti arasında fahiş fark bulunması gerektiğini düşünüyoruz.

Sanığın daha önce tanıdığı ve güvendiği birisinden alışveriş yapması durumu ise lehine değerlendirilebilir.

  • “…Sanığın hurdacılık işi ile uğraştığı, olay öncesi tanıdığı ve birkaç kez de benzer şekilde hurda alışverişi yaptığı, hiçbir sorun yaşamadığı sanık …’tan aralarındaki ilişkiye güvenerek suça konu bakır kabloları piyasa fiyatından satın aldığının anlaşılması karşısında, sanığın kabloları suç eşyası olduğunu bilerek ve isteyerek aldığı yönündeki delillerin nelerden ibaret olduğu tartışılmadan, “sanığın sanayi işinde çalışması ve yörede kablo hırsızlığının çok olması karşısında kabloların hırsızlanmış olduğunu bilmemesinin inandırıcı olmaması” şeklinde yasal ve yeterli olmayan yazılı gerekçe ile mahkumiyetine karar verilmiş olması…” Y. 17. Ceza Dairesi 2016/1313 E. , 2018/6989 K.

Alacağa Karşılık Satın Alınan Suç Eşyasının Çalıntı Olduğunun Bilinmemesi

Suç eşyasını alandan beklenen özen elbette sınırsız değildir. Örneğin Yargıtay önüne gelen bir olayda, alacağına karşılık üçüncü kişiden bir telefon alan kişinin aksini gösteren bir delil yoksa telefonun çalıntı olduğunu bilemeyeceğini kabul etmiştir.

  • “…Somut olayda, müşteki tarafından camı açık bırakılan aracından cep telefonunun çalınması eyleminde getirtilen HTS kayıtlarına göre suça konu telefonun aynı gün saat 22.35’ten itibaren sanığın eşi … tarafından kullanıldığının tespit edilmesi üzerine sanık hakkında hırsızlık suçundan cezalandırılması istemi ile kamu davası açıldığı, mahkemece sanığın eyleminin TCK’nın 165.maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturduğu kabul edilerek sanığın mahkumiyetine karar verildiği; suça konu telefonun yargılama aşamasında da beyanı alınan tanık … tarafından sanığa olan borcuna mahsuben verildiğinin anlaşılması karşısında, sanığın telefonun suça konu olduğunu bilemeyebileceği ve sanığın cep telefonunu suç eşyası olduğunu bilerek satın aldığına veya kabul ettiğine ilişkin mahkumiyetine yeterli, her türlü kuşkudan uzak, hukuka uygun, kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı nazara alınmadan ve sanığın atılı suçtan beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/15895 E., 2021/17828 K.

Parçası Eksik Eşyanın Satın Alınması

Satın alınan eşyanın parçalarının eksik olması da, Yargıtay’a göre suç eşyasının satın alınması suçunun kastına emare olabilir.

  • “…Sanık hakkında hırsızlık suçundan kurulan beraat hükmüne yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde; Sanığın aşamalardaki savunmalarında, suça konu televizyonu, işyerine gelen tanımadığı birisinden fiş ve kumandası olmadan 350TL ye satın aldığını , satın almadan önce hırsızlık eşya olup olmadığını sorduğunu beyan etmesi ve dosya içerisindeki faturadan televizyonun değerinin 580 TL olduğunun tespit edilmesi karşısında, sanığın suça konu televizyon alış biçimi ve tanımadığı birinden satın aldığını ileri sürmesi karşısında suç eşyası olduğunu bilebilecek durumda olduğu gözetilerek, eyleminin 5237 sayılı TCK.nun 165.maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması suçunu oluşturduğu gözetilmeden…” Y. 2. Ceza Dairesi 2013/13573 E. , 2014/3831 K.

Biz Yargıtay’ın bu kararına katılmıyoruz. Zira sanığın suç eşyasını satın alma fiyatı faturadaki miktarın altında olsa bile, fiş ve kumanda eksikliği de göz önüne alınınca ikinci el değeriyle arasında fahiş yok yoktur. Aksini kabul etmek, bir kısım parçaları kayıp olan eşyaların satın alınamayacağı anlamına gelir. Ki bulunduğumuz zamanda, ikinci el alışveriş sitelerinde her gün binlerce kişi arasında bu tarz ürünlerin alım satımı yapılmaktadır.

Satıcının Ekonomik Durumunun Kötü Olması

Eşyayı elinden çıkartan kişinin bu eşyaya sahip olacak mali gücü yoksa, bu husus suç eşyasının satın alınması suçunun işlendiğine emare olabilir.

  • “…Sanıkların suç eşyası olduğunu bildikleri birden çok elektrikli bisikletleri, ekonomik durumu iyi olmayan ve elektrikli bisikletleri nereden aldığı konusunda bir bilgi vermeyen sanık …’tan alarak sattıkları tüm dosya kapsamından anlaşıldığından, sanıklar… ve … hakkında suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan verilen mahkumiyet hükümlerinde her hangi bir isabetsizlik görülmemiştir…” Y. 15. Ceza Dairesi 2017/565 E. , 2017/19411 K.

Ruhsatsız Silah Almanın Suç Eşyasını Satın Alma Suçunu Da Oluşturabilmesi

Ateşli silah alım satımının izne bağlı olduğu göz önüne alındığında, silah alan kişinin de bu suçu işleyebileceği düşünülebilir. Yargıtay bu tarz bir olayda TCK m. 165’den hüküm kurmuştur.

  • “…sanığın tanımadığı bir kişiden belgesiz olarak aldığı ruhsatsız silahın suç eşyası olabileceğini bilmesi gerektiği ve eylemin TCK’nın 165. maddesinde düzenlenen suç eşyasını alma suçunu oluşturduğu gözetilmeden…” Y. 17. Ceza Dairesi 2015/15343 E. , 2016/7899 K.

Ayrıca 6136 SK m. 13/1’de ateşli silahları ilgili kanuna aykırı satın alanlar için özel bir hüküm olduğu da unutulmamalıdır. Bu maddeye aykırı hareket edenler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve otuz günden yüz güne kadar adli para cezasına çarptırılmaktadır. Örneğin, silah satmaya yetkili birinden satın alınan silah, kanun gereklerine aykırı şekilde alınmışsa bu hüküm uygulanmalıdır.

Suç Eşyasının Üzerinde Gerçek Sahibinin İşareti Olması

Eşya, üzerine işaret yapıştırılarak veya kazınarak kişiselleştirilmiş olabilir. Özellikle kamu mallarına yapıştırılan etiketler onların bireylere ait olmadığını herkese göstermektedir. Bu tarz işaretlere rağmen suç eşyasını satın alan kişi 6 aydan 3 yıla kadar hapisle cezalandırılacaktır.

  • “…ihbarı yapan şahsın “iki erkek şahsın kendisine bilgisayar satmak istemeleri üzerine baktığında bilgisayarın yan tarafında “Ş… Muhtarlığı” yazısını görmesi nedeniyle almadığını” belirttiğinin anlaşılması karşısında; sanıkların, Ş… Muhtarlığına ait olduğu, dolayısıyla suç eşyası olduğu anlaşılan bilgisayar kasası ve monitörü satın alan kişiler olarak kabulü ile eylemlerinin 5237 sayılı TCY.nın 165.maddesi kapsamında değerlendirilmesi gerekirken…” Y. 2. Ceza Dairesi 2012/27341 E. , 2013/14725 K.

Gözden Uzak Yerlerde Satın Alma

Satıcının ilgili eşyayı gözden uzak bir yerde satmak istemesi de eşyanın suçla elde edildiğine emare olabilmektedir.

  • “…Suça sürüklenen çocuğun aşamalardaki beyanlarında, suça konu mazotlar dolayısıyla başka bir yargılama dosyasında hakkında güveni kötüye kullanmaktan mahkumiyet kararı verilen dosya dışı … isimli şahıstan, iki bidon mazotu piyasa fiyatının altında ve kimsenin görmemesi için köprünün bulunduğu yerde satın aldığını söylemesi karşısında; suça sürüklenen çocuğun, şirkette çalışan bir kişi olduğunu bildiği sanıktan teslim için tenha bir yer seçilerek ucuz şekilde ve bidonlarla satın aldığı mazotun suç eşyası olduğunu bilebilecek durumda olduğunun ve suç kastının bulunduğunu kabul etmek gerektiği gözönüne alınarak, eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 165/1. maddesine uyan suç eşyasını satın alma veya kabul etme suçunu oluşturduğu gözetilmeden yazılı biçimde hüküm kurulması…” Y. 22. Ceza Dairesi 2015/11812 E. , 2016/5292 K.

İkinci El Telefon Alım Satım İşi Yapanların Çalıntı Telefon Alıp Satması

Telefonculuk işi yapan bir vatandaşın, kendisine satılmak istenen telefonun çalıntı olup olmadığını anlaması diğer kişilere kıyasen daha kolaydır. Dolayısıyla ondan beklenen özen yükümlülüğü daha farklı olacaktır. Bu özen yükümlülüğüne aykırı davranışlarında, Yargıtay, suç eşyasının satın alınması suçunun işlendiği kanaatine varabilmektedir.

  • “…Dosya kapsamına göre, mağdurun çalınan cep telefonunu, hakkında hırsızlık suçundan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilen diğer sanık …’ın 2. el eşya alım satım işi ile uğraşan sanık …’ın iş yerine sattığı, satım işlemi sırasında … isimli şahsa ait kimlik fotokopisi sunduğu ve altına da … ismiyle imza attığının anlaşılması karşısında; sanığın satın aldığı cep telefonu ile ilgili evrakları inceleme konusunda gerekli özeni göstermediği, devamlı yürüttüğü işi olması nedeniyle satın aldığı eşyanın suç eşyası olduğunu bilebilecek durumda olduğu ve bu şekilde üzerine atılı suçu işlediğinin sabit olmasına rağmen yasal ve yeterli olmayan gerekçeyle mahkumiyeti yerine yazılı şekilde beraatine karar verilmesi…Bozmayı gerektirmiş…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/20148 E., 2021/20863 K.

Seyyar Satıcıdan Çalıntı Telefon Satın Alınması

Yargıtay, hırsızlık suçunu kimin işlediği belli olmadığı bir olayda, seyyar satıcıdan alınan çalıntı telefona sim kartını takan kişiye hırsızlıktan kurulan mahkumiyeti bozmuştur. Fakat telefonu herhangi bir fatura veya belge almaksızın satın alan sanığı, bu sefer de suç eşyasını satın alma suçundan cezalandırmıştır.

  • “…Katılan …’ın yolda yürürken, çantasında bir ağırlık hissedip arkasına döndüğünde kimseyi görmediği ancak, çantasının fermuarının açık ve cep telefonunun yerinde olmadığını farkettiği olayda, getirtilen HTS kayıtlarına göre suça konu cep telefonunun olaydan 2 gün sonra sanığın hattı ile kullandığının tespit edilmesi, sanığın ise aşamalarda suça konu cep telefonunu ismini bilmediği bir seyyar satıcıdan 600,00 TL ve eski cep telefonu karşılığında satın alıp, birkaç hafta kullandıktan sonra kaybettiğini savunması karşısında; sanığın hırsızlık suçundan mahkumiyetine yeter nitelikte delil bulunmamış olsa da; suça konu cep telefonunu, herhangi bir belge, fatura, kimlik veya adres almadan satın alan sanığın cep telefonunun, suç eşyası olduğunu bilebilecek durumda olduğu nazara alınarak TCK’nın 165/1. maddesinde düzenlenen ve uzlaşmaya tabi olan suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan mahkumiyeti yerine yazılı şekilde hüküm kurulması, Bozmayı gerektirmiş…” Y. 2. Ceza Dairesi 2020/12870 E. , 2021/11948 K.

Yine de her somut olayın kendi içinde değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır. Aşağıdaki olayda yine seyyar satıcıdan alınan çalıntı bir telefon söz konusu olmasına rağmen Yargıtay beraat kararı verilmesi gerektiğinde görüş bildirmiştir.

  • “…Katılanın, içerisinde suça konu telefonunun da bulunduğu çantasının 28/07/2014 tarihinde çalınmasının ardından yürütülen soruşturmada; telefonun ilk olarak 20/08/2014 günü sanık tarafından kullanıldığı, sanığın bahsi geçen telefonu …’den 120,00 TL karşılığında satın aldığını savunması üzerine tanık olarak dinlenen ….’in, Belediye önünde bulunan standında sergilediği telefonlardan birkaç tanesini sanığa önceki tarihlerde sattığını beyan ettiğinin anlaşılması karşısında; suç tarihinde sabit bir yerde telefon alım-satım işleriyle uğraşan tanıktan, katılanın Çin malı olup markasını bilmediğini beyan ettiği telefonu satın alan sanığın, suça konu cihazı suç eşyası olduğunu bilerek satın aldığına ilişkin mahkumiyetine yeterli her türlü şüpheden uzak, kesin, yeterli ve inandırıcı delil bulunmadığı gözetilmeden…” Y. 2. Ceza Dairesi 2020/10623 E. , 2021/8208 K.

Telefonun çalınma saatiyle sim kartının takılması saati arasındaki zaman dilimi ufaksa, fail daha ağır bir suçtan dolayı cezalandırılabilir. Bu suç da genellikle hırsızlık olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat duruma göre güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, yağma gibi suçlar da söz konusu olabilir.

Bilgisayar Alım Satımı Yapanların Çalıntı Bilgisayar Kabul Etmesi

İşi gereği bilgisayar alım satımı yapan kişiler de kendilerine getirilen bilgisayarların çalıntı olup olmadığını daha kolay anlayabilmektedir. Dolayısıyla sıradan bir vatandaşa kıyasen daha farklı bir özen yükümlülüğü beklenmektedir. Çalıntı bilgisayarı satın alma ve satmanın cezası 6 aydan 3 yıla kadar hapistir.

  • “…Sanığın ifadesinde, …’ın kendisine 400 TL karşılığında bilgisayar satmak istediğini, kendisinin ise 200 TL’ye alabileceğini söylemesi üzerine …’ın bu teklifi kabul ettiğini ve bilgisayarı 200 TL karşılığında aldığını beyan etmesi karşısında, değerinin altındaki fiyata bilgisayar satın alan ve aynı mahiyetteki ürünlerin alım satımı üzerine esnaflık yapan sanığın, bu eşyanın suç eşyası olduğunu bilmesi gerektiği anlaşılmakla…” Y. 15. Ceza Dairesi 2015/11789 E. , 2018/6143 K.

Araç Alım Satımı ve Tamiratı Yapanın Çalıntı Araç Ticareti Yapması

Benzer bir özen yükümlülüğü, araç alım satımı ve tamiratıyla uğraşanlarda da bulunmaktadır. Yargıtay, aksini gösteren bir durum olmadıkça, bu kişilerin kendilerine gelen motor ve şase numarası kazınmış araba ve motorların çalıntı olduğunun bilincinde olduklarını kabul etmektedir.

  • “…Katılana ait motosikletin 15/05/2015 günü çalındığı, 25/07/2015 günü tanık …’in plakasız bir motosikleti kullanırken görülerek kolluk görevlilerince yakalandığı, motosikletin incelenmesinde, plakasının bulunmadığı, motor ve şase numaralarının kazındığı, toplama motosiklet olduğunun tespit edildiği, kriminal incelemede yapılan kimyasal işlem ile sadece motosikletin motor numarasına ulaşılabildiği, motor kısmının katılana ait olduğunun tespit edildiği, tanık…’ın ifadesinde, motosikleti kısa bir süre önce sanık …’den emaneten aldığını beyan ettiği, sanık …’in aşamalardaki savunmalarında ise, motosiklet tamir dükkanlarının olduğunu, dükkana kim tarafından getirildiğini bilmediği motosiklet parçalarını toplayarak söz konusu motosikleti yaptığını, motor ve şase numaralarının kazıntı olduğu hususunda bilgisinin olduğunu, çalıntı olduğunu bilmediğini savunduğu anlaşılmış ise de, motosiklet tamirciliği yapan sanığın, motor numarası kazınmış haldeki motosiklet veya motor kısmını satın alması veya kabul etmesi, kimden aldığı hususunda herhangi bir beyanda bulunmaması hususları bir arada değerlendirildiğinde, sanığın satın aldığı motosiklet veya parçasının suç eşyası olduğunu veya olabileceğini öngörebilecek konumda bulunması nedeniyle sanığın suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan mahkumiyeti yerine, kanıtların takdirinde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde beraatine karar verilmesi…Bozmayı gerektirmiş…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/15329 E., 2021/19039 K.

Motorlu araç alım satımı belli bir şekilde yapıldığından, suç eşyasını satın alanın, satanların kimlik bilgilerine sahip olması da beklenir.

  • “…alım satım işlemi belirli şekil şartlarına tabi olan motorlu taşıt niteliğindeki suça konu motosikletin plakasız ve motor şasi numaralarının silinmiş olması, sanığın satın aldığını ileri sürdüğü kişinin kimliğini, adresini ve telefon numarasını bildirememesi nedeniyle motosikleti çalıntı olduğunu bilmeden iyiniyetli olarak satın aldığının kabulü mümkün olmadığından sanığın atılı suçtan mahkumiyetine karar verilmesi yerine yazılı şekilde beraatine karar verilmesi…” Y. 2. Ceza Dairesi 2012/28709 E. , 2013/20828 K.

Plakasız Motosikletin Suç Eşyası Olduğunun Bilinebilir Olması

Suç konusu araç plakasızsa, Yargıtay, sade vatandaşın dahi bunun çalıntı olduğunun bilincinde olduğu kanaatine varmıştır. Çalıntı motosiklet alma ve satmanın cezası 6 aydan 3 yıla kadar hapistir.

  • “…Sanığın motosikleti aldığı kişi hakkında lakabı haricinde herhangi bir bilgi vermemesi, ayrıca motosikleti plakasız vaziyette alması hususları göz önünde bulundurulduğunda, motosikletin suç eşyası olduğunu bildiği veya bilebilecek durumda olduğu, bu şekilde eyleminin uzlaşmaya tabi olan TCK’nın 165/1. maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturacağı gözetilmeksizin delillerin takdirinde yanılgıya düşülerek yazılı şekilde beraatine karar verilmesi, Bozmayı gerektirmiş…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/16313 E., 2021/19946 K.

Satın Alınan Çalıntı Telefona Sim Kartı Takmak

Suçun işlendiğine dair önemli bir emare olsa da, bu husus mahkumiyet için tek başına yeterli olmaz. Aşağıdaki örneklerde fail çalıntı telefona sim kartını takmış olmasına rağmen Yargıtay mahkumiyet kararlarını bozmuştur.

  • “…Sanığın savunmasında belediyenin kendilerine kiralamış olduğu satış yerlerinde cep telefonu satıcılığı yaptığını, hem birinci el, hem de ikinci el telefonları alıp sattığını, suça konu telefonu kontrol etmek amacıyla kendi adına kayıtlı bulunan 05.. numaralı hattı takmış olabileceğini ya da telefonu bir belge karşılığında alarak başka bir şahsa aynı belge ile satmış olabileceğini, atılı suçu işlemediğini beyan etmesi karşısında; sanığın, suça konu telefonu suç eşyası olduğunu bilerek aldığına dair delillerin neler olduğu karar yerinde denetime olanak sağlayacak şekilde açıklanıp tartışılmadan yazılı şekilde hükümlülüğüne karar verilmesi…” Y. 2. Ceza Dairesi 2014/10661 E. , 2015/10955 K.
  • “…Sanık …’in aşamalarda alınan savunmalarında ikinci el telefon almadığını, 2009 yılının bahar aylarında hattını kaybettiğini ancak faturalı olmadığı için önemsemediğini, kartını çalıntı telefona takıp çıkarmışta olabileceğini beyan ettiği… sanıkların satın aldıkları telefonların suç eşyası olduğunu bildikleri veya bilecek durumda olduklarına dair savunmalarının aksine, mahkumiyetlerine yeterli, her türlü şüpheden uzak, somut ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden beraatleri yerine…” Y.2. Ceza Dairesi 2014/32101 E. , 2017/4104 K.

Suç Eşyasını Elde Ederken İşlenen Suçlara Örnekler

Suç eşyasını satan kişi, bu eşyayı hırsızlık yaparak elde etmişse yalnızca hırsızlık suçundan sorumlu tutulacaktır. Bu suçla ilgili ayrıntılı bilgi için “Hırsızlık Suçu ve Ceza Miktarını Etkileyen Haller” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

  • “…Suç tarihinde 15-18 yaş grubunda bulunan suça sürüklenen çocuğun hırsızlık suçuna konu motosikleti suç eşyası olduğunu bilerek satın alması şeklindeki eyleminin TCK’nın 165/1, 31/3. maddelerinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturduğu…” Y. 2. Ceza Dairesi 2021/4893 E. , 2021/13124 K.

Eşya, güveni kötüye kullanarak elde edilmişse yalnızca güveni kötüye kullanmaktan sorumlu tutulacaktır. Bu suçla ilgili ayrıntılı bilgi için “Güveni Kötüye Kullanma Suçu ve Cezası” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

  • “…Şikayetçi …’e ait olan şirketin paketleme bölümünde çalışan sanık …’nun işten ayrıldığı, şirkette çalıştığı süre içerisinde şirketten dışarıya bardak ve palet sevkıyatı yaptığı, sanığın aralık 2006 ve ocak 2007 tarihlerinde şirkete ait olan 3000 adet koli paletini araçlar ile dışarıya taşıyarak diğer hurdacılık işi ile uğraşan diğer sanık …’a sattığı, sanık …’un ise bu paletleri diğer sanıklar … ve …’ya sattığı, böylece sanık …’nun hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçunu, diğer sanıkların suç eşyasını satın almak suçunu işlediklerinin iddia edildiği olayda…” Y. 15. Ceza Dairesi 2013/12197 E. , 2015/25879 K.

Eşya dolandırıcılık yapılarak elde edilmişse de sadece dolandırıcılık suçundan sorumlu olunur. Bu suçla ilgili ayrıntılı bilgi için “Dolandırıcılık ve Nitelikli Dolandırıcılık Suçları ve Cezası” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

  • “…Nitelikli dolandırıcılık ve belgede sahtecilik suçlarından hakkında verilen mahkumiyet hükümleri kesinleşen… ile hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilen …’ın (Adıgüzel), müştekiler …, …, …, …, … ve … adına düzenlenmiş nüfus cüzdanlarındaki fotoğrafları söküp kendi fotoğraflarını yapıştırarak oluşturdukları sahte nüfus cüzdanlarını kullanmak suretiyle diğer müştekilere ait iş yerlerinden sahte abonelikler yaptırıp, telefon hattı, cep telefonu, notebook, bilgisayar ve çoklu modem aldıkları, suç eşyası olan söz konusu malzemeleri gerçek değerlerinin altında bedellerle değişik tarihlerde sanık …’e sattıkları anlaşılmakla; sanığın eyleminin TCK’nın 165/1. maddesinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturduğuna yönelik kabul ve uygulamada bir isabetsizlik görülmemiştir…” Y. 15. Ceza Dairesi 2018/5177 E. , 2019/401 K.

Aynı husus yağma vb. malvarlığına ilişkin suçlar için de geçerli olacaktır.

Suç Eşyası Satın Alındığının Sonradan Öğrenilmesi

Eşyayı alan kişi, bunun suç eşyası olduğunu öğrendikten sonra derhal gerekli mercilere bu hususu bildirmelidir. Öğrenmesine rağmen bildirim yapmaması durumunda TCK m . 166’daki bilgi vermeme suçu oluşabilecektir. İlgili hükme göre “Bir hukuki ilişkiye dayalı olarak elde ettiği eşyanın, esasında suç işlemek suretiyle veya suç işlemek dolayısıyla elde edildiğini öğrenmesine rağmen, suçu takibe yetkili makamlara vakit geçirmeksizin bildirimde bulunmayan kişi, altı aya kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.”.

Eşyanın çalıntı olduğunu sonradan öğrenen kişi, bunu kolluğa bildirmek yerine en başta aldığı kişiye veya başkasına iade ederse yine TCK m. 165’ten hüküm kurulacaktır.

  • “…Sanık …’nın suça konu cep telefonunun Cumhuriyet Savcılığı aracılığıyla kapatıldığını anlaması üzerine cep telefonunu satın aldığı sanık …’e ait işyerine geri götürerek iade ettiği, suç eşyası olduğunu anlayan sanık …’in cep telefonunu görevli birimlere iade etmeyerek açık kimlik bilgilerini bilmediği şahsa iade etmesi şeklindeki eyleminin TCK’nın 165. maddesinde yer alan suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan mahkumiyeti yerine…” Y. 13. Ceza Dairesi 2014/5081 E. , 2014/30300 K.

Suç Eşyasını Birden Fazla Defa Satın Almak – Zincirleme Suç Hükümleri

Fail, aynı suçu işlemek amacıyla farklı zamanlarda suç eşyasını satın almışsa zincirleme suç hükümleri uygulanacaktır. Bu durumda verilecek ceza dörtte birden dörtte üçe kadar artırılır.

  • “…Sanık …’ın değişik zamanlarda, diğer sanık …’dan şikayetçi …’e ait suç konusu bakır kabloları suç eşyası olduğunu bilerek satın aldığının anlaşılması karşısında, eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 165/1 ve 43/1. maddelerine uyduğu gözetilmeden…” Y. (Kapatılan)13. Ceza Dairesi 2011/19361 E. , 2013/1024 K.

Şahsi Cezasızlık ve Cezada İndirimi Gerektiren Haller

Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun aşağıdaki kişilerin zararına işlenmesi halinde, sanık hakkında cezaya hükmolunmaz:

  • Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin,
  • Üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın,
  • Aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin.

Aşağıdaki kişilerin zararına olarak işlenmesi halindeyse verilecek ceza, yarısı oranında indirilir:

  • Ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin,
  • Aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin,
  • Aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımları.

Failin Çocuk Olması Sebebiyle Ceza İndirimi

Suç eşyasını satın alma veya kabul etme suçunu işleyenin çocuk olması durumunda cezada indirim yapılacaktır. 12 yaşından küçük çocukların cezalandırılması mümkün değildir. Bunlar hakkında sadece güvenlik tedbirine hükmedilebilir. 12-15 yaş grubundakilerin ise alacakları ceza yarısına kadar indirilir. 15-18 yaş grubundakilerin cezasında ise üçte bir oranında indirim yapılacaktır. Ayrıntılı bilgi için Yaş Küçüklüğünde Ceza İndirimi ve Çocukların Ceza Yargılaması başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Suç Eşyasını Satın Alma veya Kabul Etme Davasında Zamanaşımı

Suç eşyasının satın alma suçunun dava zamanaşımı kural olarak sekiz senedir. Zira TCK m. 165’in ceza üst sınırı üç yıldır. Fakat failin olay tarihinde yaş küçüklüğü mevcutsa zamanaşımı süresi değişecektir: “Fiili işlediği sırada oniki yaşını doldurmuş olup da onbeş yaşını doldurmamış olanlar hakkında, bu sürelerin yarısının; onbeş yaşını doldurmuş olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kişiler hakkında ise, üçte ikisinin geçmesiyle kamu davası düşer.” (TCK m. 66/2). Aşağıdaki olayda da kamu davası zamanaşımı sebebiyle düşmüştür:

  • “…Suç tarihinde 15-18 yaş grubunda bulunan suça sürüklenen çocuğun hırsızlık suçuna konu cep telefonunu suç eşyası olduğunu bilerek satın alması şeklindeki eyleminin TCK’nın 165/1,31/3. maddelerinde düzenlenen suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunu oluşturduğu, bu suç için öngörülen cezanın türü ve üst sınırına göre, aynı Kanun’un 66/1-e, 66/2. maddelerinde belirtilen 5 yıl 4 aylık dava zamanaşımının, zamanaşımını kesen son işlem olan 09/06/2016 tarihli mahkumiyet hükmünden itibaren inceleme tarihine kadar geçmiş bulunması, Bozmayı gerektirmiş, suça sürüklenen çocuk müdafiinin temyiz itirazları bu bakımdan yerinde görülmüş olduğundan, hükmün açıklanan nedenle BOZULMASINA, bozma nedeni yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, 5320 sayılı Kanun’un 8. maddesi uyarınca halen yürürlükte bulunan, 1412 sayılı CMUK’nın 322. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, suça sürüklenen çocuk hakkında suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçundan açılan kamu davasının, 5271 sayılı CMK’nın 223/8. maddesi gereğince zamanaşımı nedeniyle DÜŞÜRÜLMESİNE…” Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2020/16318 E., 2021/19187 K.

HAGB ve Cezanın Ertelenmesi Hükümleri

Suç eşyasını satın alma suçunu işlediği sabit olan sanık hapis cezası alsa bile, bu illaki cezaevine gireceği anlamına gelmez. Şöyle ki hükümde öngörülen ceza süresi iki yıl veye daha az ise erteleme ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. Bu durumlarda kişi istisnai bir durum olmadığı müddetçe cezaevine girmez.

Erteleme kararı için kişinin:

  • Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması,
  • Suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekir. (TCK m. 51/1)

HAGB kararı için ise:

  • Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkûm olmamış bulunması,
  • Mahkemece, sanığın kişilik özellikleri ile duruşmadaki tutum ve davranışları göz önünde bulundurularak yeniden suç işlemeyeceği hususunda kanaate varılması,
  • Suçun işlenmesiyle mağdurun veya kamunun uğradığı zararın, aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi, gerekir. Sanığın kabul etmemesi hâlinde, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmez. (CMK m. 231/6)

Hükmedilen cezanın bir yıl veya daha az olması durumunda ise adli para cezasına çevirme gibi TCK m. 50’de sayılan bir seçenek yaptırım uygulanabilir.

İletişime Geç
Whatsapp'tan Yaz
Merhaba 👋
Okuduğunuz konuyla ilgili veya başka bir konuda avukat tutmanız gerektiğini düşünüyorsanız aşağıdaki butona basarak kısaca yaşadığınız durumu anlatabilirsiniz. İstanbul içinde faaliyet göstermekteyiz.
Av. Oğuzhan Yazıcı | İstanbul