Suç Uydurma Suçu ve Cezası – TCK 271

Suç uydurma, failin işlenmediğini bildiği bir suçu yetkili makamlara bildirmesi veya işlenmeyen bir suç için sahte delil veya emare uydurması şeklinde işlenen suçtur.

Genel Olarak Suç Uydurma Suçu ve Cezası

Suç uydurma suçunun cezası üç yıla kadar hapistir. Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete tabi olmadığı gibi, suç uydurmadan ötürü açılan kamu davası uzlaşma yoluyla da kapatılamaz. Cezanın üst sınırı iki yıldan uzun süreli hapsi gerektirdiğinden basit yargılama usulünün uygulanması da mümkün değildir.

Suç uydurmanın cezalandırılma nedeni, adli makamların gereksiz olarak meşgul edilmesinin ve yanlış yönlendirilmesinin önüne geçmektir. Yetkili makamlara ihbarın yapılması veya delil uydurulması yeterli olacaktır.

• “…katılan hakkında soruşturma açılması amacının bulunmaması ve şikayet konusu eylemin failinin belirli olmaması nedeniyle iftira suçunun unsurlarının oluşmadığı, ancak; işlenmediğini bildiği halde hırsızlık suçunu yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden sanığın eyleminin TCK.nun 271. maddesinde düzenlenen “suç uydurma” suçunu oluşturduğu gözetilmeden yazılı şekilde iftira suçundan hüküm kurulması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/11440 E. , 2019/8852 K.

Doğrudan ve Dolaylı Suç Uydurma Nedir?

Doğrudan ve dolaylı suç uydurma ayrımı doktrinde yapılmaktadır. Eğer yetkili makamlara gidilerek olmayan bir suçun işlendiği ihbar edilmişse doğrudan suç uydurma varken, bu şekilde bir ihbar yapmadan delil uydurulmuşsa dolaylı suç uydurma söz konusudur. İki eylem de cezalandırmayı gerektiren seçimlik fiillerdir.

İhbar Edilen Eylemin Suç Teşkil Etmemesi

Fail, uydurduğu eylemin suç olduğunu ileri sürerek ihbarda bulunmuş olabilir. Ancak bu uydurma eylem suça sebep olabilecek bir fiil değilse suç uydurma söz konusu değildir. Kimi zamansa ihbar edenin uydurduğu eylem suç teşkil etmesine rağmen iddia edilenden farklı bir suça işaret edebilir. Mesela suç uyduran yağma olduğunu ifade etse de aslında tarif ettiği eylem hırsızlıktır. Bu gibi durumlardaysa suç uydurmadan ceza verilir.

Uydurulan Suçun Şikayete Tabi Olması veya Zamanaşımına Uğraması

Failin uydurduğu suçun soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı ise kural olarak suç uydurma yoktur. Fakat suçu uyduran kişi, mağdurun kendisi olduğunu söylemişse, şikayet koşulu gerçekleştiğinden suç uydurma bulunduğu kabul edilir.

Benzer şekilde uydurulan eylem için dava zamanaşımı geçmişse yine suç teşkil etmez. On sene işlendiği iddia edilen bir hırsızlık suçunun ihbar edilmesi bu duruma örnektir.

Yetkili Makamlara İletilmeyen Suç Uydurma, Suç Mudur?

Bu husus doktrinde tartışmalıdır. İftira suçunu düzenleyen kanun maddesinde “basın ve yayın yoluyla” ibaresi de yer almasına rağmen, suç uydurma suçunda sadece yetkili makamlara yapılan ihbardan bahsedilmiştir. Dolayısıyla bazı yazarlar yetkili makamlar haricindeki makamlara yapılan bildirimlerin suç olmayacağı kanaatindedir. Aksi görüş ise, failin yaptığı bildirimler nereye yapılmış olursa olsun soruşturma makamlarını harekete geçirebileceğinden, basın ve yayın organları aracılığıyla yapılan suç uydurmanın da suç teşkil edeceği düşüncesindedir. Biz ilk görüşün daha yerinde olduğunu düşünüyoruz. Basın ve yayın yoluyla suç uydurulmuş olsa bile fail cezalandırılmamalıdır.

Basın ve yayın yolu kullanılmaksızın yetkili olmayan kişilere yapılan suç uydurmaların ise suç teşkil etmediği hususunda tartışma yoktur. Fakat bu eylem başka bir suça sebep olmuşsa yine de cezalandırılabilir.

• “…somut olayda, sanığın kendisi ile ilgilenilmesini sağlamak amacıyla benzin istasyonunda çalışan pompa görevlilerine, elindeki poşette bomba olduğunu söyleyerek, akaryakıt pompasının yanına koymak suretiyle patlatacağına ima etme şeklindeki fiilinin TCK.nın 106. maddesinde düzenlenen tehdit suçunu oluşturduğu halde; yasal unsurları itibarıyla oluşmayan suç uydurma suçundan yazılı şekilde karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/18326 E. , 2021/654 K.

Suç uyduran kişi, konuştuğu kişilerin “yetkili makam” sayıldığından habersizse bu hatasından faydalanır. Mesela telefonda konuştuğu kişinin polis olduğunu bilmiyorsa, yetkili makama ihbar etme kastı olmadığından cezalandırılmaz.

• “…sanığın şoförlüğünü yaptığı … plaka sayılı dolmuşu sahibinden izinsiz olarak İzmit iline götürmesi akabinde kaza yapması sonucu araçta oluşan hasarı sahibine ödeyebilmek maksadı ile babasını arayarak kaçırıldığını ve darp edildiğini söylediği, babasının 155 i arayarak olayı ihbar ettiği, polis memurlarının sanıkla yaptıkları görüşmede kendilerini babasının arkadaşı olarak tanıttıklarının anlaşılması karşısında; sanığın babasına ve babasının arkadaşı olduğu düşüncesiyle polis memurlarına söylediği sözlerin suç uydurma suçunu oluşturmadığı, yetkili makamlara yönelik sanık tarafından yapılmış bir ihbar bulunmadığı gözetilmeden yasal unsurları oluşmayan suçtan sanığın beraati yerine yazılı gerekçe ile mahkumiyetine karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/10737 E. , 2019/6359 K.

Suç Uydurma Suçunun İftira ve Suç Üstlenmeden Farkı

Uydurulan Suçta İsnat Altında Kalan Kişinin Belli Olması

Uydurulan suçun kimi isnat altında bıraktığı belirlenebilir ise, suç uydurma suçu değil, iftira suçu söz konusudur. Örneğin fail, aracını sattıktan sonra sanki çalınmış gibi ihbar ederse, suç şüphesi altında kalacak olan kişi aracı satın alandır. Dolayısıyla belli bir kişi suç şüphesi altında bırakıldığından iftira suçundan söz ederiz.

• “…sanığın 155 Polis İmdat Hattı’nı arayarak … … plakalı motorsikletinin çalındığı ihbarında bulunması üzerine yapılan araştırmada, sanığın aracı …’ya, …’ın da …’ye sattığının anlaşıldığı ve aracı sattığı kişilerin belirlenebilir olması karşısında sanığın eyleminin TCK’nın 267. maddesinde düzenlenen iftira suçunu oluşturacağı gözetilmeden…” Y. 8. Ceza Dairesi 2020/11595 E. , 2021/15006 K.

Durum böyle olmakla beraber, Yargıtay’ın benzer bir olayda iftiranın değil, suç uydurma suçunun bulunduğu yönünde kararı da mevcuttur.

• “…sanığın satmak amacı ile … Başçi’ye motosikletini verdiği, ardından motosikletinin çalındığından bahisle şikayetçi olduğu somut olayda; katılan hakkında soruşturma açılması amacının bulunmaması ve şikayet konusu eylemin failinin belirli olmaması nedeniyle iftira suçunun unsurlarının oluşmadığı, ancak; işlenmediğini bildiği halde hırsızlık suçunu yetkili makamlara işlenmiş gibi ihbar eden sanığın eyleminin TCK.nun 271. maddesinde düzenlenen “Suç uydurma” suçunu oluşturduğu gözetilmeden…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/8582 E. , 2019/5564 K.

Failin İşlemediği Suçu Üstlenmesi

Fail, hiç işlenmemiş veya başkasının işlediği bir suçu kendisi işlemiş gibi yetkili makamlara ihbar ederse, suç uydurma suçu söz konusu olmaz. Bu tarz durumlarda suç üstlenmeden ceza verilecektir.

• “…ceza infaz kurumuna dilekçe ile başvurarak gerçeğe aykırı olarak birden fazla hırsızlık suçunu işlediğini bildiren sanığın, TCK’nın 270. maddesinde tanımlanan “suç üstlenme” suçunu işlediği gözetilmeden…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/16827 E. , 2021/3830 K.
• “…ceza infaz kurumu aracılığı ile Ceyhan Cumhuriyet Başsavcılığına dilekçe ile başvurarak gerçeğe aykırı olarak bir şahsı öldürdüğünü belirten sanığın, TCK’nın 270. maddesinde tanımlanan “suç üstlenme” suçunu işlediği…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/18129 E. , 2021/3824 K.

Suç Uydurma Suçunun İşlenme Amacına Örnekler

Failin neden suç uydurmuş olabileceğini sıralı biçimde saymamız mümkün değildir. Fakat aşağıdaki örnekler uygulamada sıkça rastlanan örneklerdendir.

Sigorta Şirketini Dolandırma Amacıyla İşlenen Suç Uydurma Suçu

Sigorta bedelini almak maksadıyla işlenen dolandırıcılık suçu TCK 158/1-k’de nitelikli hallerden sayılmıştır. Dolayısıyla sigortadan tazminat almak amacıyla mallarının çalındığını vs. ihbar ederek suç uydurma suçunu işleyen kişi, ayrıca dolandırıcılıktan da cezalandırılır. Bu suçun yaptırımı da 3-10 yıl arası hapis ve beşbin güne kadar adli para cezasıdır.

• “…Sanığın, suç tarihi itibari ile “Duru Ambalaj” isimli iş yerini işlettiği, söz konusu iş yerinde hırsızlık olduğuna dair 04/03/2013 tarihinde Pendik Çamçeşme Polis Merkez Amirliği’ne başvurarak, işyerinden 180.000.TL civarında mal hırsızlandığı yönünde şikayette bulunduğu, ayrıca zararın karşılanması için mağdur … şirketine de başvurduğu, hırsızlık olayını mağdur … şirketine de bildirmesi üzerine sigorta eksperinin 05/03/2013 tarihinde sanığın işyerine gelerek olay yerini fotoğrafladığı, bu arada 07/03/2013 tarihinde Pendik İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne yapılan isimsiz ihbarda, sanığın iş yerinde hırsızlık olayının meydana gelmediği, sigorta şirketinden para alabilmek için bu yola başvurduğu ve eşyaları “Sülüntepe Mah. Yakut Sok No:12 Pendik” adresindeki başka bir ikametin kömürlüğüne sakladığının bildirilmesi üzerine, adreste yapılan aramada iş yerinde satışı yapılan bir kısım eşyaların bulunduğunun tespit edildiği, akabinde sanığın işlenmediğini bildiği suç nedeniyle suç ihbarında bulunduğu anlaşılması üzerine mağdur … tarafından sanığa herhangi bir ödemede bulunulmadığı, sanığın sigortadan para almak amacıyla işyerinde hırsızlık yapıldığı yönünde suç isnadında bulunduğu, bu surette sanığın nitelikli dolandırıcılık suçuna teşebbüs ve suç uydurma şuçlarını işlediği iddia olunan somut olayda…” Y. 15. Ceza Dairesi 2017/31459 E. , 2021/2481 K.
• “…Sanık …’in kaporta ve motor ustası olduğu, çıkma parça işi yapan hakkında beraat kararı verilip kesinleşen sanık …’in yanında çalıştığı, sanık …’in ise …’in arkadaşı olduğu, sanık …’in 15/05/2005 tarihinde suça konu … plaka sayılı Ford Focus marka aracı satın aldığı ve trafikte adına kaydettirdiği, daha sonra bu aracı parçalayarak sattığı, diğer sanık … ile birlikte hareket ederek sigortadan bedelini alabilmek için çalınmadığı halde sanık …’in zilyetliğinde iken çalınmış gibi sanık … tarafından 01/12/2005 tarihinde Şişli Polis Merkezine çalıntı ihbarında bulunulduğu, sanık … tarafından da aracın sigortacısı olan katılan …Ş.’ye aracın çalındığından bahisle sigorta bedelinin ödenmesi için başvuruda bulunulduğu, sigorta şirketi tarafından 21/02/2006 tarihinde sanık … hesabına 33.000 TL yatırıldığı, bu suretle sanıkların atılı suçları işlediği iddia edilen olayda;…” Y. 15. Ceza Dairesi 2017/13866 E. , 2020/1289 K.

Failin Fidye İstemek İçin Kendisinin Kaçırıldığını Söylemesi

Fail, kaçırıldığını söyleyerek polisi ararsa suç uydurma suçunun meydana geleceğinde şüphe yoktur. Peki polisi aramak yerine, fidye parası istediği yakınlarına kaçırılmış izlenimi verirse ve yakınları polise ihbarda bulunursa cezalandırılacak mıdır? Bu tarz bir olayda, sanık bizzat yetkili makamlara bildirim yapmadığından suç uydurma suçunun meydana gelmediği sonucuna varılmıştır.

• “…sanığın eşine mesaj göndererek kaçırıldığını ve 60.000 TL ödenmemesi halinde kaçıranların kendisini öldüreceklerini belirtmesi üzerine, eşinin Alaplı İlçe Jandarma Komutanlığı’na müracaat ederek olayı ihbar ettiği, ancak sanığın eşini tekrar aradıktan sonra Tuzla Polis Merkezi Amirliği’ne başvurarak kaçırılmadığını, ailesinden para alabilmek için eşine bu şekilde mesaj gönderdiğini beyan etmesi karşısında sanık tarafından yetkili makamlara yapılmış bir ihbar bulunmadığı anlaşıldığından yasal unsurları oluşmayan suçtan sanığın beraati yerine yazılı gerekçe ile mahkumiyetine karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/13228 E. , 2019/15910 K.
• “…sanığın annesi ve yakınlarını arayarak kaçırıldığını ve 100 000 TL ödememeleri halinde kaçıranların kendisini öldüreceklerini beyan etmesi üzerine, ailesinin Dikili Jandarma Komutanlığı’na müracaat ederek olayı ihbar ettikleri, görevli memurların sanığın yerini tespit etmesi üzerine sanığın kaçırılmadığını ve ailesinden para alabilmek için ailesine bu yönde yalan söylediğini beyan etmesi şeklinde gerçekleşen olayda, sanık tarafından yetkili makamlara yapılmış bir ihbar bulunmadığı anlaşıldığından yasal unsurları oluşmayan suçtan sanığın beraati yerine yazılı gerekçe ile mahkumiyetine karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/8931 E. , 2019/7305 K.

Başka Bir Suçu Örtbas Etmek Amacıyla İşlenen Suç Uydurma Suçu

İşlenen başka bir suçu örtbas etmek etmek amacıyla suç uydurulması suçunun işlenmesine veya iftira atılmasına sıkça rastlanmaktadır. Failin daha önce işlediği bir suçu gizlemek için suç uydurduğu hallerde ayrıca bunun için de cezaya hükmedilmelidir. Failin kendisine emanet edilen parayı çalınmış gibi polise ihbar etmesi buna örnek olabilir. Tabii bu gibi olaylarda gizlenen suçtan ötürü de ceza verilebileceği unutulmamalıdır.

• “… Sanığın, katılanın müdürü olduğu … Tüketim Malları isimli işyerinde depo ve muhasebe sorumlusu olarak çalıştığı, bankaya yatırmak için kasadan 69.000 TL parayı aldığı, parayı bankaya yatırmayıp ismini vermek istemediği bir şahsa teslim ettiği, sonra katılana paranın çalındığını söylediği, daha sonra da polis merkezine giderek paranın çalındığını beyan ettiği, ancak olaydan pişmanlık duyarak hırsızlık olayını kendisinin uydurduğunu açıkladığı ve bu şekilde hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma ile suç uydurma suçlarını işlediğinin…” Y. 15. Ceza Dairesi 2019/3777 E. , 2019/12753 K.
• “…Sanığın, internet üzerinden facebook sosyal paylaşım sitesi üzerinden tanıştığı ve yaptıkları sohbet esnasında kendisini gerçeğe aykırı olarak kuyumcu olarak tanıttığı, katılan …’ı bankada işe aldıracağını ve ihtiyacı olan saati ucuza alacağını söyleyerek, 1.000,00 TL para aldığı, yine katılan …’dan gümrükten ucuza telefon alacağı bahanesiyle 980,00 TL para aldığı, katılanların zararlarını karşılamadığı bu şekilde sanığın üzerine atılı dolandırıcılık suçlarını işlediği, yine sanığın bu tür iddialarla ilgili başlatılan soruşturmalarda kendisini kurtarabilmek için 30.05.2011 tarihinde hayali bir isim olan…isimli şahsın kendisinin evinde kaldığı sırada bankadaki hesabını kullandığı ve kendisi adına kayıtlı telefonu kullanarak çeşitli kişileri dolandırdığı yönünde şikayette bulunması ile soruşturmanın başlamasına yol açtığı bu şekilde suç uydurma suçunu da işlediği…” Y. 15. Ceza Dairesi 2017/26870 E. , 2019/10360 K.