Bu yazıda kısıtlama kararına ve vasi tayinine itiraz üzerinde durulmuştur. Vesayet davasıyla ilgili ayrıntılı bilgi için Vasi Tayini ve Vesayet Davası & Yasal Danışmanlık başlıklı yazımıza; itiraz süresi geçtikten sonra vasi kaldırma/değişimi işlemleriyle ilgili bilgi içinse Vasinin Değiştirilmesi ve Vasiliğin Kaldırılması başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
Vesayet Makamının Kararlarına Karşı İtiraz
Vesayetin idaresiyle yani yönetim ve yürütülmesiyle ilgili olan kararlarına karşı on gün içinde asliye hukuk mahkemesine itiraz edilebilir. Bu tür kararların istinafa veya temyize götürülmesi yanlış olacaktır.
- “…Vasi atanan kişinin görevi süresince kısıtlı adına kullandığı paraların kısıtlıya iadesi vesayetin yönetim ve yürütülmesiyle ilgilidir. Vesayet makamının bu nitelikteki kararlarına karşı, Türk Medeni Kanunu’nun 488. maddesi uyarınca, ilgililer tebliğ gününden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edebilirler. Denetim makamı gerektiğinde duruşma da yaparak bu itirazı kesin olarak karara bağlar. Aynı Kanunun 397. maddesinde de denetim makamı görevinin asliye hukuk mahkemesine ait olduğu hükme bağlanmıştır. Açıklanan bu hukuki düzenlemelere göre; davacının temyiz dilekçesinin görev yönünden reddiyle, denetim makamı olan asliye hukuk mahkemesine gönderilmesi ve denetim makamınca bu konuda kesin bir karar verilmek üzere, dosyanın mahkemesine iadesine karar verilmesi gerekmiştir….” Y. 8. HD., 2018/11010 E., 2018/14757 K.
Vasi Olmak İstemeyenlerin ve Karşı Çıkanların İtirazı
Atama aile meclis tarafından gerçekleşmişse vasilik görevini kabul yükümlülüğü yoktur. Kamu vesayetindeyse, vasi olarak atanan kişi kısıtlıyla aynı yerleşim yerinde oturuyorsa görevi kabul etmekle yükümlüdür. Ancak bazı durumlarda vasi olmak istemiyorsa görevi reddetmesi mümkündür. TMK 417’de sayılan vasilikten kaçınma sebepleri şunlardır:
- Altmış yaşını doldurmuş olanlar,
- Bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle bu görevi güçlükle yapabilecek olanlar,
- Dörtten çok çocuğun velisi olanlar,
- Üzerinde vasilik görevi olanlar,
- Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları.
Vasilik kararına itiraz süresi on gündür. Vesayet makamı itiraz edenlerin itirazını haklı bulunup yeni bir kişi tayin edilebilir ya da itiraz yerinde görülmeyebilir. Yerinde görülmezse, TMK 488 gereğince son kararı asliye hukuk mahkemesi verecektir. Dolayısıyla vasi olarak seçilen kişi, vasilik görevinin başkasına verilmesi için istinafa veya temyize başvuramaz.
Diğer kişilerin de vasi olarak atanan kişinin şahsına itiraz etmeleri mümkündür. Bu itirazı kendilerinin vasi olarak atanmaları için yapabilecekleri gibi, bir başkasının vasi olarak atanması gerektiğini düşünerek yapmış da olabilirler. Kanunda bunun için de on günlük süre öngörülmüştür.
- “…Şahsa yönelik olarak yapılan temyiz incelemesinde; Türk Medeni Kanunu’nun 422. maddesinde, vasinin şahsına karşı yapılan itirazları veya vasinin ileri sürdüğü kaçınma sebeplerini inceleme görevinin, öncelikle vesayet makamı olan sulh hukuk mahkemesine, onun kabul etmemesi halinde denetim makamına ait olacağı; 397. maddesinde ise denetim makamı görevinin asliye hukuk mahkemesinde olduğu hükme bağlandığından; temyiz dilekçesinin vasi adayının, atanan vasinin şahsına itirazı olarak kabul edilip, yapılan bu itirazın öncelikle sulh hukuk mahkemesince değerlendirilmesi, itiraz nedenleri yerinde görülmediği takdirde buna ilişkin kararla birlikte evrakın denetim makamı olan asliye hukuk mahkemesine gönderilmesi ve denetim makamınca bu konuda kesin bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine İADESİNE…” Y. 8. HD., 2018/15279 E., 2019/491 K.
Son olarak, TMK 418’de de vasiliğe engel hallerin sayıldığını belirtelim. Aşağıdaki kişiler vasilikten kaçınma iradelerini açıkça ortaya koymamış olsalar bile vesayet makamı bunları vasi olarak tayin etmemelidir.
- Kısıtlılar,
- Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler,
- Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar,
- İlgili vesayet daireleri hâkimleri.
Kısıtlama Kararına İtiraz
Kısıtlama kararına yapılacak olan itirazın süresi on dört gündür. Dikkat edilmelidir ki, buradaki itiraz vasinin kim olduğuna ilişkin değil, kişinin kısıtlanıp kendisine vasi tayin edilmesine ilişkindir. Kısıtlama kararına itiraz asliye hukuk mahkemesine değil, istinaf mahkemesine yapılır.
