Yabancı İsim ve Soyisimler Dava Açarak Alınabilir Mi?
Yargıtay’ın da istikrarlı olarak kararlarında belirttiği üzere, 1353 Sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun’a aykırı olmamak koşuluyla, alınan yeni isim yabancı kökenli olabilir. Dolayısıyla isim değiştirme davasıyla Kürtçe, İngilizce, Arapça vs. isimler almak mümkündür. Örneğin Jutta, Janbi, Helena, Meys isimleri Yargıtay tarafından uygun görülmüştür. Önemli olan haklı sebebin varlığıdır. Mesela Türk vatandaşlığına geçerken Jon olan ismini Can olarak değiştiren kişi daha sonra yeni isminden memnun kalmazsa veya yeni isminin farklı olmasından ötürü yurtdışında sorunlarla karşılaşırsa, isminin yeniden Jon olarak değiştirilmesi için dava açması mümkündür.
Soyisimler için ise 1353 Sayılı Kanun’a uygun olmak yeterli olmamaktadır. Zira Soyadı Nizamnamesi m. 5 hükmü gereğince yeni takılan soyadları Türk dilinden alınır. Uygulamaya yansıyan bir olayda Budist dinine geçen Haluk Aslaniskender adlı kişi, isim ve soyismini Padmapani Paramabindu olarak değiştirmek isteyince Yargıtay Padmapani isminin Türkçe kökenli olmamasına rağmen alınmasında sakınca görmemiş; fakat Paramabindu soyadı Türkçe kökenli olmadığından Soyadı Nizamnamesi m. 5 hükmü gereğince soyadı değişikliğini uygun bulmamıştır.
Yargıtay’a Gelen Davalardaki Örnek Yabancı İsimler
Gardenia ismi: “…Davacı vekili dava dilekçesinde, davacının … olan adının Gardenia … olarak düzeltilmesini istemiş; mahkemece, adın kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olduğu, davacının ad seçme hakkı kabul edilse bile istenen Gardenia kelimesinin Türkçe dil kurallarına uygun olmadığı, söylenişinin ve anlaşılmasının zor olduğu, sıkıntılara neden olacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesine göre, adın ve soyadın düzeltilmesi haklı nedenlere dayanılarak hakimden istenebilir. Somut olayda, davacı çevrede tanındığı ve bilindiği adı taşımak istemesi nedeni ile dava açmıştır. Davacının almak istediği ad da 03.11.1928 tarihinde yürürlüğe giren 1353 sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun’a göre yazılışında bu Kanuna bağlı listede gösterilen Türk Harfleri arasında olmayan harfler bulunmadığından, mahkemenin red gerekçesi yerinde değildir. Davacının adın değiştirilmesi istemine ilişkin kanıtları toplanarak, oluşacak sonuç doğrultusunda bir karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçe ile davanın reddi doğru görülmemiştir…” Y. 8. Hukuk Dairesi 2017/11540 E. , 2018/11601 K.
Meys ismi: “…Ayrıca düzeltilmesi istenilen ismin Türk harflerinden olması koşuluyla yabancı kökenli olması değiştirmeye bir engel teşkil etmeyeceği gibi Türkçe karşılığının bulunması, bir anlam ifade etmesi, Türkçe yazım kurallarına uygun olması da gerekmez. Yargılama sırasında dinlenen tanıklar da davacının çevresinde ve aile arasında Meys adı ile tanınıp bilindiğini, Meis adını hiç kullanmadığını, Türk vatandaşlığına geçtiğinde bu adın kendisine verildiğini beyan ettiklerinden davacı tarafın haklı nedeni kanıtladığından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yerinde bulunmayan gerekçe ile reddi doğru görülmemiştir…” Yargıtay 18. HD., E. 2014/10729 K. 2014/15094 T. 28.10.2014
Sozdar ismi: “…davacının adını değiştirme talebinin haklı nedene dayandığı, çevresinde Sozdar adı ile tanındığı iddiasının kolluk ve tanıkların beyanı ile kanıtlandığı dikkate alındığında davanın kabulüne karar verilmesi yerine…” Y. 8. Hukuk Dairesi 2017/7950 E. , 2018/11588 K.
Yeni İsimde X, Q, W Harfleri Bulunabilir Mi?
Harf Devrimi ile birlikte gelen 1353 Sayılı Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanunun 3. maddesi gereğince, Türk alfabesindeki 29 harf haricindeki bir karakterin isim ve soyisimde bulunması mümkün değildir. Dolayısıyla x, q, w gibi Türkçede bulunmayan harfler isim/soyisimde yer alamaz.
Uygulamadan örnek verilecek olursa, Yargıtay, yabancı bir kişi daha sonra Türk vatandaşlığına geçse dahi eski ismindeki yabancı harflerin korunamayacağı görüşündedir. Örneğin Wendy ismindeki bir yabancı 1999 yılında Türk vatandaşlığına geçince ismi Vendi olarak değişime uğramıştır. Bu kişi yurtdışında karışıklık olduğu gerekçesiyle isminin yeniden Wendy olarak değişmesi için isim değiştirme davası açmış ve talebi ilk derece mahkemesince kabul edilmiştir. Ancak karar daha sonra temyize gidince 1353 Sayılı Kanun gereğince Yargıtay 18. HD.’nin 2006/1153 E. ve 2006/1822 K. nolu kararında bozulmuş ve isim Vendi olarak kalmıştır. İlgili kanun hükmü şu şekildedir: “Verilecek tapu kayıtları ve senetleri ve nüfus ve evlenme cüzdanları ve kayıtları ve askeri hüviyet ve terhis cüzdanları 1929 Haziranı iptidasından itibaren Türk harfleriyle yazılacaktır.”
Bahsetmeye değer bir başka yargı kararıysa daha yeni bir tarihte Anayasa Mahkemesi’nden gelmiştir. 2018/33702 numaralı başvuruda, oğlunun Ciwan olan isminin Civan olarak re’sen değiştirilmesine karşı çıkan başvurucunun iddiasının özü, devlet tarafından Kürt kültürünün yaşatılmasının önüne geçilmesi amacıyla Kürtçe isim konulmasının engellediğine ilişkindir. Anayasa Mahkemesi, 5/3/2022 tarihli kararında ismin Civan olarak düzeltilmesinde bir hukuka aykırılık bulmamıştır. Zira başvurucu, kendisiyle benzer durumdaki başka kişilere yapılan muamele ile kendisine yapılan muamele arasında bir farklılığın bulunduğunu ve bu farklılığın meşru bir temeli olmaksızın ırk, renk, cinsiyet, din, dil vb. ayırımcı bir nedene dayandığını makul delillerle ortaya koyamamıştır. Öyle ki “w” harfini Türkiye’de zaten kimse ad ve soyadında kullanamamaktadır.
Şapka işareti olarak da bilinen düzeltme işaretinin ise uygulamada isim ve soyisimlerde kullanılabildiği görülmektedir.
Avukat Oğuzhan Yazıcı, 2017 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olduktan sonra stajını tamamlamış ve ruhsatını aldığından beri İstanbul Barosu'na bağlı olarak avukatlık yapmaktadır. Özel hukuk alanındaki yüksek lisansını da İstanbul Üniversitesinde tamamlamıştır. (ORCID ID: 0009-0005-8249-8432)
Kurumsal icra (para tahsili) işleri yapmamaktayız. Dolayısıyla lütfen kendisini adımızla tanıtıp çeşitli nedenlerle sizden para isteyenlere para göndermeyin. Sahte hesaplarla iletişime geçenlere karşılık dahi vermeyin.
