Yalan Tanıklık Suçu ve Cezası

TCK m. 272’de düzenlenen yalan tanıklık suçu, failin yalan söyleyerek veya bildiği bir şeyi saklayarak yargıyı yanıltmasıyla işlenen suçtur. Suçun işlenme şekline ve sebep olduğu neticeye göre yalancı tanığa verilecek ceza artabilecek veya azalabilecektir.

Soruşturma Aşamasında Yalan Tanıklık Suçu

Soruşturma aşamasında işlenen yalan tanıklık suçunun cezası kural olarak 4 aydan 1 yıla kadar hapistir. TCK 272/1 hükmüne göre, “Hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye, dört aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.”

Bu fıkra metnindeki yalan tanıklık suçunun işlenebilmesi için, tanığın soruşturma kapsamında dinlenmesi gerekmektedir. Fakat kanun koyucu bu soruşturmanın sadece “hukuka aykırı bir fiil” kapsamında başlamış olmasını yeterli bulmuştur. Yani suç niteliğini haiz olması şart değildir. Dolayısıyla disiplin soruşturmaları için de bu hükmün uygulanabileceği söylenebilir.

Karakolda Polise Verilen Yalan Beyan

Polis ve jandarma, bilgi alma yetkisi kapsamında olay hakkında bilgisi olanları dinleyip tutanak tutabilmektedir. Fakat Yargıtay, bu bilgi almanın tanık dinleme kapsamında değerlendirilemeyeceği görüşündedir. Dolayısıyla karakolda yanlış bilgiler verenin fıkra kapsamındaki yalan tanıklık suçunu işlediği söylenemez.

• “…Sanığın 30.10.2005 tarihinde kollukta alınan beyanında yalan tanıklık yaptığı iddia ve kabul edilmiş ise de; CMK.nun 43. maddesinin 5. fıkrası hükmü karşısında tanık dinleme yetkisi bulunmayan kolluk tarafından düzenlenen bilgi alma tutanağındaki beyan nedeniyle yalan tanıklık suçunun unsurları itibariyle oluşmayacağı gözetilmeden, sanığın beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/7054 E. , 2018/522 K.
• “… ceza soruşturmasında 5271 sayılı CYY. hükümleri uyarınca kolluğun yeminli tanık dinleme yetkisinin bulunmaması karşısında, sanığın kasten basit yaralama, silahla tehdit suçlarından başlatılan soruşturma kapsamında, 14.10.2011 tarihinde kollukta tanık sıfatıyla verdiği ifade de olayı görmediği halde kuru sıkı tabanca ile ateş edildiğini söylemesi şeklinde gerçekleşen eyleminde yalan tanıklık suçunun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden, sanığın beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2020/13947 E. , 2021/2757 K.
• “… Hükümlünün 26.10.2017 tarihinde kollukta alınan beyanı ile mahkemede verdiği beyanı arasında çelişki olması nedeniyle yalan tanıklık yaptığı iddia ve kabul edilmiş ise de; CMK’nın 43/5. maddesindeki hükmü karşısında tanık dinleme yetkisi bulunmayan kolluk tarafından düzenlenen bilgi alma tutanağındaki beyan nedeniyle yalan tanıklık suçunun unsurları itibariyle oluşmayacağı; ayrıca hükümlünün olayın oluşumuna dair bilgisi olmadığı, olay sonrasına dair tanıklık yaptığı ve kazayı yapan kişinin de kazayı kendisinin yaptığını beyan ettiği gözetilmeden sanığın beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/20365 E. , 2020/11559 K.

Mahkeme veya Yemin Ettirmeye Yetkili Kişi Önünde Yalan Tanıklık Suçu

Yemin ettirme yetkisi bulunan kişiler önünde işlenen yalan tanıklık suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapistir. TCK m. 272/2 hükmüne göre, “Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.”

Yemin ettirerek tanık dinleyenlere örnek olarak hukuk ve ceza mahkemelerini ve cumhuriyet savcılarını gösterebiliriz.

• “…Asliye Ceza Mahkemesi’nde kasten yaralama ve hakaret suçlarından açılan davada, sanık …’ın, yeminli tanık sıfatıyla beyanı alınırken yalan söylemek şeklinde iddia edilen eyleminin TCK’nın 272/2. maddesinde belirtilen yalan tanıklık suçunu oluşturması karşısında, sanık hakkında yalan tanıklık suçundan…” Y. 8. Ceza Dairesi 2020/8656 E. , 2021/14560 K.

Üç Yıldan Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Suça İlişkin Yalan Tanıklık

Yalan tanıklık yapılan dosya üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suça ilişkin soruşturma veya kovuşturmaya ilişkin ise, yalan tanıklık yapan kişi hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

• “…Üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunun kovuşturması kapsamında yalan tanıklık yapan sanık hakkında TCK.nın 272/3. maddesi yerine aynı Kanunun 272/2. maddesi uyarınca uygulama yapılması suretiyle eksik ceza tayini…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/13712 E. , 2020/15588 K.
• “…Suça sürüklenen çocuk hakkında üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren çocuğun cinsel istismarı suçundan yapılan yargılama kapsamında yalan tanıklık suçunun işlenmesi karşısında suça sürüklenen çocuk hakkında şartları oluştuğu halde TCK.nın 272/3. maddesinin uygulanmaması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/20561 E. , 2020/1250 K.

Aleyhine Yalan Tanıklıkta Bulunana Koruma Tedbiri Uygulanması

Mağdur hakkında koruma tedbiri uygulanmışsa, yalan tanıklık suçunun cezası yarı oranında artırılacaktır. TCK m. 272/4 hükmü uyarınca, “Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi ile ilgili olarak gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.”

• “…Yalan yere tanıklık yapma suçu bakımından; katılanlar hakkında gözaltı ve tutuklama tedbirleri dışında diğer koruma tedbirlerinin(arama, elkoyma, iletişimin tespiti gibi tedbirlerin) uygulanıp uygulanmadığı araştırılarak, sonucuna göre TCK’nın 272/4 maddesi gereğince, ilk üç fıkraya göre verilecek cezanın 1/2 oranına kadar artırılması gerektiği düşünülmeksizin eksik ceza tayini…” Y. 16. Ceza Dairesi 2016/7162 E. , 2017/4786 K.
• “…aleyhine tanıklık yapılan Salih Bıçak’ ın konutunda arama yapılmasına sebebiyet verdiğinden belirlenen temel cezanın 272/4. maddesi gereğince arttırılmaması suretiyle eksik ceza tayini aleyhe temyiz bulunmadığından bozma nedeni yapılmamıştır…” Y. 9. Ceza Dairesi 2013/10911 E. , 2014/6522 K.

Aleyhine Yalan Tanıklık Yapılana Gözaltı ve Tutuklama Uygulanması

Mağdur hakkında gözaltı ve tutuklama tedbiri uygulanmışsa, yalan tanıklık yapan iki suçtan cezalandırılacaktır. TCK m. 272/5 hükmü uyarınca, “Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla; yalan tanıklık yapan kişi, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.“

• “…Sanığın, kolluktaki yalan tanıklığı nedeniyle yağma ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarından beraat eden mağdurların yargılandıkları dosyanın hazırlık aşamasında tutuklanmalarından dolayı TCK.nın 272/5 yollamasıyla 109/1. maddesi gereği dolaylı fail olarak cezalandırılmasına karar verilmiş ise de; sanığın, iddianamede anlatıldığı üzere kollukta ve mahkemede birbirlerine zıt beyanlarda bulunarak yalan tanıklık yaptığı konusunda tereddüt bulunmamakla birlikte, sanığın yalan olan beyanının kesin olarak kolluktaki beyanı olduğu ve bu nedenle mağdurların tutuklandığı hususunun şüphede kalması, yağma ve hürriyetten yoksun kılma suçlarının sanığı olan mağdurlar hakkında atılı suçları işlediklerinin sabit olmaması nedeniyle beraat kararı verilmesi karşısında, sanığın üzerine atılı TCK 227/5. maddesinde belirtilen dolaylı fail olarak kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçunun unsurlarının oluşmadığı anlaşıldığından sanığın beraatine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde mahkûmiyetine karar verilmesi…” Y. 14. Ceza Dairesi 2011/15936 E. , 2013/12649 K.

Mağdur Aleyhine Müebbet veya Ağırlaştırılmış Müebbete Hükmedilmesi

TCK m. 272/6 hükmü uyarınca, “Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.”

Önceleri süreli hapis cezaları için de özel bir hüküm söz konusuydu. Fakat fıkranın bu kısmı AYM’nin iptal kararı sonrası kaldırılmıştır.

• “…Hükümden önce suçtan sonra 29.04.2015 tarih ve 29341 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Anayasa Mahkemesi’nin 14.01.2015 tarih ve 2014/116 Esas ve 2015/4 Karar sayılı kararı ile 5237 sayılı TCK.nın 272/6. madde ve fıkrasında yer alan “…süreli hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, mahkûm olunan cezanın üçte ikisi kadar hapis cezasına…” ibaresinin iptal edilmesi ve kararın Resmi Gazetede yayımlanmasından itibaren 6 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmesi nedeniyle somut olayda uygulanma koşullarının bulunmaması karşısında; Sanığın eylemine uyan TCK’nın 272/1, 3. madde ve fıkralarında düzenlenen suçun Yasa maddesinde öngörülen cezasının türü ve üst sınırı itibariyle tabi olduğu 5237 sayılı TCK.nın 66/1-e ve 67/4. maddelerinde belirlenen 12 yıllık olağanüstü dava zamanaşımının…” Y. 8. Ceza Dairesi 2021/13846 E. , 2021/19880 K.

Mağdurun cezasının infazına başlanmış ise, yalan tanıklık suçunu işleyene verilecek ceza yarısına kadar artırılır.

Mağdura Hapis Cezası Haricinde Yaptırım Uygulanması

Mağdura hapis cezası haricinde adli veya idari yaptırım uygulanmışsa, yalan tanıklık suçunun cezası 3 yıldan 7 yıla kadar hapistir. TCK 272/8 hükmü gereğince, “Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi hakkında hapis cezası dışında adlî veya idari bir yaptırım uygulanmışsa; yalan tanıklıkta bulunan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

• “… Müştekiler hakkında Artvin Kapalı Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü Disiplin Kurulu Başkanlığı tarafından hücreye konma disiplin cezası uygulandığı cihetle, sanık hakkında TCK’nın 272/8. maddesinin uygulanıp uygulanmayacağının tartışılmaması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2018/4749 E. , 2020/10704 K.
• “…Sanığın olay anında olay yerinde olmaması ve olayı görmemesine rağmen, olayı görmüş gibi anlatması ve yalan tanıklık yapması sonucu aleyhine yalan tanıklık yaptığı kişilerin yargılanarak adli para cezasına mahkum edilmeleri karşısında sanığın eyleminin TCK’nun 272/8. maddesi kapsamında kaldığı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması…” Y. 21. Ceza Dairesi 2015/5439 E. , 2016/1795 K.

Yargıtay, bu fıkranın uygulanması için infaza başlanmış olmas gerektiği görüşündedir.

• “… Kabul ve uygulamaya göre de, TCK.nun 272/8. madde ve fıkrasının uygulanması için cezanın kesinleşmesi yeterli olmayıp, infazına başlanmış olması da gerekeceğinden bu konuda araştırma yapılmadan eksik incelemeyle hüküm kurulması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/12431 E. , 2018/1189 K.

Mağdurun Yalan Tanıklık Suçunu İşleyememesi

Mağdur, tanık sıfatına sahip olmadığından, onun yalan beyanı cezalandırılmamaktadır. Fakat koşulları oluşmuşsa iftira suçundan ceza verilebileceği de unutulmamalıdır.

• “…Silahla tehdit suçunun mağduru olan …’ın TCK’nun 272/2.maddesi kapsamında tanık konumunda bulunmadığı bu nedenle atılı suçun unsurlarının oluşmadığı gözetilmeden sanık hakkında beraat kararı yerine mahkumiyet kararı verilmesi…” Y. 4. Ceza Dairesi 2019/6828 E. , 2021/26344 K.

Ancak, lehine tanıklık yapması için başkasını yalan tanıklık yapmaya zorlayan bir müştekinin, yalan tanıklık suçuna azmettirmeden ceza alacağını da belirtmemiz gerekir.

Suçluyu Kayırma ve Yalan Tanıklık Suçlarının Farkı

Suçluyu kayırma suçu TCK 283’de düzenlenmiştir. İlgili hükme göre “Suç işleyen bir kişiye araştırma, yakalanma, tutuklanma veya hükmün infazından kurtulması için imkan sağlayan kimse, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.“

• “……’in kullanımında olan araçla 1.47 promil alkollü vaziyette seyir halinde iken, alkolün etkisiyle trafik kazasına sebep olduğu ve trafik güvenliğini tehlikeye düşürmek suçundan açılan davada mahkumiyetine karar verildiğinin anlaşılması karşısında, alkolsüz olan sanık … Dolca’nın üstlendiği fiilin kendisi yönünden suç oluşturmaması hususu dikkate alındığında, sanığın eyleminin TCK.nın 283. maddesinde düzenlenen suçluyu kayırma suçunu oluşturduğu gözetilmeden yazılı şekilde TCK’nın 272/2. maddesi uyarınca cezalandırılmasına kararı verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/15224 E. , 2021/3446 K.

Yalan tanıklık ve suçluyu kayırmanın birlikte işlenmiş olması durumunda fikri içtima hükümleri gereğince en ağır cezayı gerektiren suçtan hüküm kurulması yerinde olacaktır.

Yalan Tanıklık Suçunda Şahsi Cezasızlık veya İndirim Sebepleri

Yalan tanıklık suçunu işleyen kişi hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi ya da cezada indirime gidilmesi mümkündür.

TCK 273/1-a hükmüne göre, “Kişinin kendisinin, üstsoy, altsoy, eş veya kardeşinin soruşturma ve kovuşturmaya uğramasına neden olabilecek bir hususla ilgili olarak yalan tanıklıkta bulunması” halinde cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

• “…esasen sanığın eylemi eşini soruşturma veya kovuşturmadan kurtarmak amacıyla mahkeme huzurunda tanıklık yaparken yalan söyleyerek işlendiğinin anlaşılması sebebiyle atılı suçun 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 272/2. maddesinde düzenlenen yalan tanıklık kapsamında kalacağı nazara alındığında, aynı Kanun’un 273/1. maddesi uyarınca şahıs cezasızlık sebebiyle cezadan indirim yapılabileceği gibi takdiren ceza verilmesine yer olmadığına karar verilebileceği gözetilmeden…” Y. 8. Ceza Dairesi 2020/4673 E. , 2021/20701 K.
• “…Sanığın vukuatlı nüfus kayıt örneğine göre kardeşi olan …’ın Kütahya 2.Asliye Ceza Mahkemesi 2014/732 Esas sayılı dosyasında darp, mala zarar verme ve konut dokunulmazlığı ihlal suçlarından yargılandığı davada, 10.02.2015 tarihli duruşmasında yalan tanıklıkta bulunduğunun iddia ve kabul olunması karşısında TCK’nın 273/1.maddesi tartışılmadan yazılı şekilde hüküm tesisi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2019/16906 E. , 2020/17634 K.

TCK m. 273/1-b hükmüne göre ise, ” Tanıklıktan çekinme hakkı olmasına rağmen, bu hakkı kendisine hatırlatılmadan gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapması” halinde de cezada indirim yapılabileceği gibi, ceza vermekten de vazgeçilebilir.

Doktrinde bir görüş, bu durumda hakime takdir hakkı tanınmasını yanlış bulmaktadır. Zira hatırlatma yapılmayarak bu kişilerin çekinme hakkını kullanması engellenmiştir. Dolayısıyla takdir hakkı olmaksızın ceza verilmesine engel bir hal olarak kabul edilmelidir. Biz de bu görüşün uygulanması gerektiği kanaatindeyiz.

• “…Muammer Yeşilin hırsızlık suçundan yargılandığı dava dosyasında yemin ettirilerek tanık sıfatıyla, 21.02.2006 tarihinde kollukta, kaynı olan …’ın 500 YTL karşılığında yanında motorsikleti aldığına dair beyanı karşısında, 31.03.2011 tarihli duruşmada motorsiklet aldığını bilmediğine dair beyanda bulunan ve yalan tanıklık suçunu işlediği sabit olan sanığın, tanık olarak, dinlendiği davaya konu olayda, vukuatlı nüfus kayıt örneğine göre de kayın biraderi olan …’ın motorsikleti aldığını beyanı durumunda kaynının da TCK’da düzenlenen hırsızlık suçundan yargılanacağı sonucu çıkacağına göre, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin uygulamaları ve 1982 Anayasasının “Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz.” şeklindeki hükmü gözetilerek, sanığın CMK.nun 48. madde uyarınca tanıklıktan çekinme hakkı bulunmakla, kendisine bu yönde hatırlatma yapılması gerekirken hatırlatma yapılmadan alınan beyanı nedeniyle, 273/1…b maddesi uygulanması yerine aynı sebeple beraat kararı verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/10305 E. , 2018/859 K.
• “…Sanığın tanık olarak dinlendiği davaya konu olayda tebligat yapan posta dağıtıcısı sıfatıyla yer aldığı ve tebligatı usulüne uygun yapmadığı ve sahte düzenlediğini söylemesi durumunda kendisinin de TCK’da düzenlenen resmi belgede sahtecilik suçundan yargılanacağı sonucu çıkacağına göre, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu yöndeki uygulamaları ve 1982 Anayasası’nın “Hiç kimse kendisini ve kanunda gösterilen yakınlarını suçlayan bir beyanda bulunmaya veya bu yolda delil göstermeye zorlanamaz.” şeklindeki hükmü gözetilerek sanığın bu olayda CMK.nun 48. madde uyarınca tanıklıktan çekinme hakkı bulunduğu, kendisine bu yönde hatırlatma yapılması gerekirken hatırlatma yapılmadan beyanının alındığının anlaşılması karşısında TCK.nun 273/1…b maddesinin uygulanması gerekip gerekmediği tartışılmadan yazılı şekilde hüküm kurulması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/14150 E. , 2018/517 K.
• “…Suça konu olayda tarafların sanığın amcası ve dayısı olduğuna dair iddia ve savunma karşısında; sanığa ait vukuatlı nüfus aile kayıt tablosu getirtilip, tanıklıktan çekinme hakkı olup olmadığı ve bu hakkının kendisine hatırlatılıp hatırlatılmadığı belirlenerek, hakkında TCK’nın 273/1-b. maddesinin uygulanıp uygulanamayacağı tartışılmadan yazılı şekilde hüküm tesisi…” Y. 16. Ceza Dairesi 2016/335 E. , 2016/3795 K.
• “…suç tarihinde mağdur-sanık …’un kızkardeşi ile evli olduğu anlaşılan sanık …’un, … Cumhuriyet Başsavcılığında verdiği ifadede tanıklıktan çekinme hakkı hatırlatılmaksızın beyanının alındığı anlaşılmakla, sanık hakkında TCK.nun 273/1-b maddesinin uygulanıp uygulanmayacağının tartışılmasında zorunluluk bulunması, Bozmayı gerektirmiş olup…” Y. 1. Ceza Dairesi 2014/1433 E. , 2014/3178 K.

TCK m. 273/2 hükmünde, özel hukuk uyuşmazlıkları kapsamında yapılan yalan tanıklık hallerinde bu maddenin uygulanmayacağı belirtilmiştir. Fakat Yargıtay’ın hukuk mahkemelerindeki yargılamalarda da bu hükmü uyguladığını görüyoruz.

• “…Gaziantep 5. Aile Mahkemesinde görülen boşanma davasında, davacının kızı olduğu anlaşılan tanık …’e dinlenmesinden önce tanıklıktan ve yeminden çekinme hakkı hatırlatılmaması suretiyle, 6100 sayılı HMK.nun 288/1-c maddesine muhalefet edilmesi ve sanık hakkında 5237 sayılı TCK.nun 273/1-b maddesinin uygulanıp uygulanamayacağı tartışılmadan yazılı şekilde hüküm kurulması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/10848 E. , 2017/13478 K.
• “…İzmir 4. İş Mahkemesinde görülen fazla mesainin tespiti ve alacak davasında üzerine atılı yalan tanıklık suçunu işlediği sabit görülen ve davalının kardeşi olduğu anlaşılan tanık …’ın, dinlenmesinden önce tanıklıktan ve yeminden çekinme hakkı hatırlatılmaması suretiyle, 6100 sayılı HMK’nun 288/1-c maddesine muhalefet edilmesi ve sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nun 273/1-b maddelerince hüküm tesisi yerine yazılı şekilde beraat kararı verilmesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/11319 E. , 2017/14266 K.

Yalan Tanıklık Suçunu İşleyenin Etkin Pişmanlık Göstermesi

Etkin pişmanlığın gösterilme zamanına hükmedilecek cezada oransal indirime gidilebilecektir. Şimdiden belirtelim ki, yalan tanıklık suçunun işlendiği dosyada sanık lehine yalan tanıklık yapan bu fıkradan yararlanamamaktadır. Etkin pişmanlık nedeniyle uygulanan indirim sadece sanık aleyhine tanıklık yapanlar içindir.

Mağdur hakkında hak kısıtlamasına yol açan bir karar verilmeden veya hükümden önce etkin pişmanlık göstererek gerçek söylenmişse, yalan tanıklık suçu cezalandırılmaz. (TCK 274/1)

• “… sanığın inceleme dışı sanık … hakkındaki yargılamada verdiği ve yalan tanıklık suçuna konu olan ifadesinde lehe tanıklıkta bulunduğu, buna karşın etkin pişmanlığa ilişkin TCK’nun 274. maddesinin uygulanabilmesi için aleyhe yalan tanıklık yapılması nedeniyle doğabilecek zararların önlenmesine veya doğan zararların azaltılmasına yönelik gerçeğin söylenmesinin zorunlu olduğu, dolayısıyla söz konusu maddenin yalnızca aleyhe yalan tanıklık yapan fail hakkında uygulanabileceği hususları birlikte değerlendirildiğinde; inceleme dışı sanık … lehine yalan tanıklık yapan sanık … hakkında TCK’nun 274. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanma koşullarının oluşmadığı anlaşılmaktadır…” Y. Ceza Genel Kurulu 2015/187 E. , 2018/206 K.
• “…Bayburt Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2005/135 esas sayılı dosyasında görülen davanın soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcısı huzurunda yeminli olarak tanık sıfatıyla dinlenen sanığın 29.11.2005 tarihli duruşmada önceki beyanından dönerek gerçeği söylediğinin anlaşılması karşısında, TCK.nun 274/1. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanıp uygulanmayacağının karar yerinde tartışılması gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/14061 E. , 2017/14267 K.
• “…Oluşa, tüm dosya kapsamına ve sanığın aşamalarda değişmeyen savunmasına göre, sanığın Bursa 2. İş Mahkemesinin 2008/741 E. sayılı dosyasında görülen davanın 22.05.2009 tarihli celsesinde yalan beyanda bulunduğu, 11.02.2010 tarihinde alınan beyanında ise gerçeği söylediğinin anlaşılması karşısında, TCK.nun 274/1. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükmünün uygulanıp uygulanmayacağının karar yerinde tartışılması gerektiğinin gözetilmemesi…” Y. 8. Ceza Dairesi 2017/10216 E. , 2018/518 K.

TCK m. 274/2 hükmüne göre, “Aleyhine tanıklık yapılan kişi hakkında bir hak kısıtlamasını veya yoksunluğunu sonuçlayacak nitelikte karar verildikten sonra ve fakat hükümden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisinden yarısına kadarı indirilebilir.”

• “…Yalan tanıklıkta bulunduğu Mahkemede verilen hükümle birlikte suç duyurusunda bulunulması üzerine yapılan soruşturmada suçunu ikrar etmesi karşısında TCK’nın 274/2. maddesinin uygulanma şartı bulunmadığından bu hususta sanık … hakkında bozma isteyen tebliğnamedeki görüşe iştirak edilmemiş, sanıklar hakkında TCK’nın 53. maddesinin uygulanması ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesinin 08/10/2015 tarih ve E. 2014/140; K. 2015/85 sayılı Kararının infaz aşamasında gözetilmesi mümkün görülmüştür…” Y. 5. Ceza Dairesi 2014/719 E. , 2016/3800 K.

TCK m. 274/3 hükmüne göre, “Aleyhine tanıklık yapılan kişi hakkında verilen mahkûmiyet kararı kesinleşmeden önce gerçeğin söylenmesi halinde, verilecek cezanın yarısından üçte birine kadarı indirilebilir.”

• “… TCK’nın 274/3. maddesinde belirtilen etkin pişmanlık hükmünün hakkında tanıklık yapılan kişinin aleyhine olacak şekilde gerçeğe aykırı beyanda bulunulması halinde uygulanabileceği somut olayda koşulları bulunmadığı halde lehe yalan tanıklık yapan sanık hakkında uygulanması suretiyle eksik ceza tayini aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır…” Y. 9. Ceza Dairesi 2013/11583 E. , 2014/9622 K.

Aleyhine Tanıklık Yapılanın Davaya Katılma Hakkı

Yalan tanıklık suçundan yargılanan kişinin kamu davasına, aleyhine tanıklıkta bulunduğu kişinin de katılma hakkı vardır.

• “…Yalan tanıklık suçunda, aleyhine yalan tanıklık yapılan kişinin davaya katılma hakkı bulunduğu gözetilmeyerek, Anamur Sulh Ceza Mahkemesinin 2007/119 E. sayılı dosyasında sanık müdafii olarak yer alan ve suçtan doğrudan doğruya zarar görmeyen Av. …’ın davaya katılan olarak kabulüne karar verilmesi…” Y. 16. Ceza Dairesi 2016/2353 E. , 2017/321 K.

Yalan Tanıklık Suçu Sebebiyle Yargılama Yeniden Yapılabilir Mi?

Evet, hukuk yargılamalarında yalan tanıklık yapılmışsa HMK 375/1-e ve ceza yargılamalarında yalan tanıklık yapılmışsa CMK 311/1-b hükmü uyarınca yargılama yenilenebilir.