Boşanma davası açabilmek için Türk vatandaşı olmak şart değildir. Pekala Türk vatandaşı olmayan evli kişiler de Türkiye\’de boşanma davası açabilirler. Elbette bu durumda hangi ülkenin hukukunun uygulanacağı sorusu kafaları karıştırabilir.
Eşlerin Aynı Ülkenin Vatandaşı Olması
MÖHUK uyarınca boşanma sebepleri ve hükümleri eşlerin ortak milli hukukuna tabidir. Dolayısıyla her iki tarafın da Türk vatandaşı olması durumunda TMK ve diğer yerli düzenleme hükümleri uygulanacakken, her iki eşin de Alman vatandaşı olması durumunda BGB ve diğer düzenlemeler uygulanır. Örneğin:
| \”…Taraflar İngiliz vatandaşı olduklarına göre boşanma ve ayrılık sebepleri ve hükümlerinde yetkili hukuk müşterek milli hukukları olan İngiliz hukukudur. O halde; taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümünde İngiliz hukuku uygulanması gerekirken mahkemece, tarafların Türk hukukunu uygulanmasını talep ettikleri gerekçesiyle Türk hukukunun uygulanarak hüküm tesis edilmesi doğru değildir. Hükmün bu sebeple bozulmasına karar vermek gerekmiştir…\” Yargıtay 2. HD., 2019/4761 E., 2019/10295 K. |
Benzer şekilde:
| \”…Taraflar dava tarihi itibariyle Alman vatandaşı olup, uyuşmazlığın çözümünde Alman hukukunun uygulanmasında isabetsizlik bulunmamaktadır. Olayları açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme ise hakime aittir (HMK m. 33). Her iki tarafın davasının da Türk Medeni Kanununun 166/1. maddesine dayalı evlilik birliğinin sarsılması sebebiyle boşanmaya ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Dosya içinde bulunan Alman Medeni Kanununun Türkçeye çevirisinden 1565. maddenin Türk Medeni Kanunundaki 166/1. maddesindeki evlilik birliğinin sarsılması sebebine dayalı boşanma sebebine denk geldiği anlaşılmaktadır. Bu durumda Alman Medeni Kanununun 1565. maddesine dayalı olarak delillerin değerlendirilerek olumlu ya da olumsuz bir karar vermek gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir…\” Yargıtay 2. HD., 2016/7438 E. , 2016/11110 K. |
Eşlerin Farklı Ülkelerin Vatandaşları Olması
Eşlerin farklı ülkelerin vatandaşlığına tabi olması da elbette ihtimal dahilindedir. Bu durumda ortak mutad mesken hukuku uygulama bulur. Örneğin biri Rus ve diğeri Alman olan yabancı bir çiftin Türkiye\’de yaşaması durumunda, ülkemizde açtıkları boşanma davasında Türk hukuku uygulanır. Bir diğer ülkede beraber yaşamaları ihtimalindeyse o ülkenin hukukuna göre boşanma davası görülür. Tarafların müşterek mutad meskeni dahi yoksa Türk hukuku uygulanacaktır.
Çocuklarının velayeti, kişisel ilişki kurulması, tazminat, nafaka, soyadı gibi hususlara da aynı hukuk uygulanacaktır. Ancak boşanma davasında uygulanacak hukuk yabancı bir ülkeye ait olsa bile geçici tedbir niteliğindeki nafakaya hükmedilirken Türk hukuku uygulama bulur. Ortak velayet kurumu ile ilgili Türk mahkemelerinin zaman içinde farklı yönde kararları olmuştur. Fakat artık istikrarlı şekilde ortak velayetin kamu düzenine aykırı olmadığı belirtilmektedir ve ortak velayet kurumu şu anda Türk hukukunun uygulandığı boşanmalarda da uygulanabilmektedir.
Eşlerin yurtdışında yaşarken Türkiye’de boşanma davası açması ise başka bir yazımızda değerlendirilmiştir: Yurtdışındayken Türkiye’de Boşanma Davası Açmak
